بیم و امیدهای صنعت در کردستان

به گزارش ایرنا، آمار و گزارش های زیادی روزانه در خصوص وضعیت واحدهای تولیدی و صنعتی در ایران منتشر می شود که بعضا گواه بر شرایط نامناسب حاکم بر بخش صنعت در سطح کشور است و در این بین مدتی پیش گزارشی در یکی از نشریات کشور منتشر شد که طی آن ادعا شده بود طی هشت سال اخیر یک هزار کارخانه در کشور تعطیل شده‌اند که چهار واحد آن در کردستان قرار داشت.

این مساله را بهانه‌ای برای تهیه این گزارش قرار دادم تا صحت و سقم این ادعا و آخرین وضعیت این واحدهای تولیدی را در گفت و گو با مسوولان ذیربط و مدیران واحدهای تولیدی کنکاش کنیم.

بررسی‌های ما نشان داد که از این چهار واحد، تعطیلی یکی از آنها صحت نداشت و هنوز هم فعال است و تعطیلی سه واحد دیگر هم به دلیل منسوخ شدن خط تولید، اختلاف با شرکا و عدم مدیریت و بدهی به سیستم بانکی آن هم از ۲ دهه گذشته بوده است.

تولید برخی از محصولات به تدریج با توسعه و ورود تکنولوژی های جدید و تغییر ذائقه مشتریان و واردات بی رویه محصول مشابه و دلایل دیگر از گردونه مصرف و عرضه در بازار خارج می شود.

بخش از موارد مذکور در نتیجه تحریم ها و جلوگیری از ورود تکنولوژی‌های جدید و تزریق آن به حوزه صنعت نشات گرفته است که این مسئله موجب شده بسیاری از صنایع از چرخه شیوه های نوین تولید جا بمانند و نتوانند بازار خود را حفظ و تقویت کند و همین مسئله خود یکی از عوامل ایجاد زمینه تعطیلی خطوط تولید واحدهای صنعتی است.

۱۷۸ واحد صنعتی در استان راکد هستند

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ۹۲۷ پروانه بهره‌برداری برای واحدهای صنعتی در این استان تاکنون صادر شده که از این تعداد ۱۷۸ واحد به عبارتی ۲۰ درصد آنها راکد و مابقی فعال و نیمه فعال هستند.

محمد دره‌وزمی سرمایه گذاری انجام شده برای این تعداد واحد را سه هزار و ۷۹۸ میلیارد تومان اعلام کرد و افزود: این میزان ۷.۹ درصد سرمایه گذاری انجام شده در کشور است.

وی یادآور شد: از مجموع واحدهای تولیدی بخش صنعت استان ۴۸۰ واحد کمتر از ۱۰ نفر، ۳۹۶ واحد ۱۰ تا ۵۰ نفر، ۲۹ واحد ۵۰ تا ۱۰۰ نفر و ۲۲ واحد بالای ۱۰۰ نفر اشتغال دارند.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان اظهار داشت: از مجموع واحدهای راکد استان ۹۲ واحد با توجه به جمع شدن خط تولید آنها امکان فعالسازی مجدد را ندارند.

این آمارها گویای این است که بیشترین واحدهای صنعتی در استان را واحدهای کوچک و متوسط تشکیل داده است و همین هم باعث شده با کوچک ترین تکانه اقتصادی تحت تاثیر قرار گیرند.

واحدهای بزرگ هم با مشکلات بزرگتری که مهمترین آن بدهی سنگین به بانک ها است دست و پنجه نرم می کنند و در شرایط اقتصادی کنونی هم تهیه مواد اولیه و افزایش هزینه های بیمه و مالیات و حقوق پرسنل بر دیگر مسائل پیشروی ایت واحدها افزوده است.

بی شک اگر بازار فروش و صادرات محصولات واحدهای تولید مهیا باشد پرداخت هزینه های مذکور برای آنها کمرشکن نخواهد بود ولی این روزها که مشکلات اقتصادی زنجیروار  به پای تولیدکننده تا مصرف کننده پیچیده شده چرخش چرخ واحدهای تولیدی به سختی انجام می شود و در بسیاری از موارد هم از فعالیت باز ایستاده است. 

دلایل تعطیلی واحدهای بالای ۵۰ نفر اشتغال در کردستان

واحد نساجی کردستان که یکی از واحدهای صنعتی بزرگ استان و وابسته به بنیاد مستعضفان بود؛از اوایل دهه ۸۰ به دلیل از دست دادن بازار در نتیجه واردات بی رویه  در آن دوره تعطیل شد و بنیاد هم اکنون رغبتی به احیای مجدد آن ندارد. 

از این کارخانه تنها یک سوله خالی باقی مانده و هیچ کدام از تجهیزات و ماشین آلات آن دیگر وجود ندارد و حال تصمیم به واگذاری آن به سرمایه گذار جدید گرفته شده است.

شرکت نساجی شین بافت تولید کننده پارچه پنبه پلی استر هم از دیگر واحدهای موفق استان به شمار می رود که از سال ۱۳۹۸ به دلیل اختلاف بین شرکای آن تعطیل شده است.

این واحد به گفته معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان دارای ۲۱ دستگاه و از توجیه اقتصادی و بازار فروش برخوردار  و تنها مشکل آن مربوط به حوزه مدیریت است.

پیمان الماسی اضافه کرد: با تعطیل شدن کارخانه شین بافت ۵۴ نفر بیکار شدند و راه اندازی مجدد این واحد در دستور کار قرار گرفته است.

کارخانه فولاد زاگرس قروه از شرکت های وابسته به ایمیدرو بود که از اوایل سال ۸۰ تا سال ۹۰ به طور کج دار و مریز فعالیت می کرد و بعد به طور کامل تعطیل شد.

معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان در ارتباط با این واحد به خبرنگار ایرنا گفت: کارخانه فولاد زاگرس قروه بیش از ۸۴ میلیارد تومان زیان انباشته داشت و به دلیل نداشتن توجیه اقتصادی و منسوخ شدن خط تولید آن ۱۰ سال پیش تعطیل شد.

الماسی با اشاره به اینکه محصول تولیدی این واحد چدن بود، یادآور شد: همه کارخانه های فولاد در صورت نیاز خود اقدام به تولید چدن (چدن خاکستری دیگر مصرفی در بخش صنعت کشور ندارد) می کند و دیگر احتیاجی به ایجاد واحدی مجزا برای این منظور نیست.

وی اضافه کرد: این طرح دیگر قابل راه اندازی نیست حتی اگر میلیاردها تومان برای آن هزینه کرد و آنچه در این بین مدنظر و در دستور کار است ایجاد زنجیره فولاد است.

کارخانه بستنی عسل یکی دیگر از ۲۲ واحد تولیدی استان با اشتغال بالای ۱۰۰ نفر بود که سال ۸۳ استارت احداث آن در سنندج زده شد و سال ۸۶ به عنوان یکی از واحدهای نمونه صادراتی معرفی شد.

سرمایه‌گذار این واحد برای تامین ماده اولیه مورد نیاز خود اقدام به تاسیس واحد گاوداری یک هزار راسی کرد و این ۲ مجموعه در سال ۱۳۹۴ توسط رییس جمهور افتتاح شد و حال از سال ۱۳۹۸ تعطیل شده است.

مدیرعامل شرکت بستنی عسل و گاوداری یک هزار راسی سنندج در این رابطه اظهار داشت: سال ۱۳۹۴ پرداخت ۴۰ میلیارد تومان تسهیلات سرمایه در گردش برای به ظرفیت رساندن این واحد مصوب شد که محقق نشد.

سید جمال ساعدی اضافه کرد: هفت میلیارد تومان برای واحدگاوداری دریافت کردیم که چهار میلیارد آن باز پرداخت شده و سه میلیارد تومان باقی مانده که این میزان  اکنون ۱۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان شده است.

وی با اعلام اینکه سال ۱۳۹۴ در واحد بستنی عسل ۱۳۱ نفر مشغول بکار بودند که ۳۰ نفر آنها مدرک بالای فوق لیسانس داشتند، افزود: ظرفیت تولید بستنی را از ۱۰ تن به ۱۰۰ تن ارتقا دادیم ولی به دلیل عدم پرداخت به موقع سرمایه در گردش در حال حاضر تعطیل است.

این تولیدکننده کردستانی یادآور شد: در مجموع برای این ۲ واحد تاکنون ۱۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کردم که تاکنون ۱۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان آن بازپرداخت شده است و در حال حاضر ۴۰ میلیارد تومان بدهکار بانک هستم.

ساعدی اظهار داشت: در جلسه یکصد و شصت و پنجمین کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید استان مشکل سرمایه در گردش مورد نیاز این ۲ واحد مطرح شد و هنوز اقدامی در این راستا انجام نشده است.

واحدهایی که در دنیای مشکلات حوزه تولید هنوز فعال اند

کارخانه ایستک کردستان یکی از واحدهای تولیدی فعال و شناخته شده و صاحب برند در تولید انواع نوشیدنی و آب میوه است که تعطیلی آن صحت ندارد و هم اکنون  واحد مستقر آن در سنندج با اشتغال بیش از ۱۰۰ نفر فعال است.

مدیر ارشد کارخانه ایستک در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه این واحد علی رغم وجود همه مشکلات و موانع همچنان در حال تولید است، گفت: در حال حاضر نیروها در واحد سنندج به صورت ۲ شیفت کار می کنند.

وی با بیان اینکه نه تنها اقدام به تعدیل نیرو نکردیم بلکه تعدادی نیرو هم جذب کرده ایم، اضافه کرد: ظرفیت تولید این واحد هم اکنون بستگی به میزان فروش و تقاضای در بازار دارد.

کارخانه ایستک از زمان تاسیس تاکنون با مسائل و مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده و به دلیل مسائل مدیریتی بارها تا مرز تعطیلی پیش رفت ولی به همت سرمایه‌گذاران و نیروهای متخصص در آن تاکنون توانسته به تولید خود ادامه دهد که این نحوه فعالیت می تواند الگویی برای دیگر واحدهای تولیدی باشد که نه تنها از میدان تولید کنار  نکشیدند بلکه اقدام به توسعه آن و ایجاد واحدهای دیگر هم کردند.

مشکلات بانکی، مالیاتی و پای کار نبودن برخی از سرمایه‌گذاران از جمله مسائل پیش روی واحدهای صنعتی در کردستان است که براساس اعلام معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان هر واحدی درخواست تسهیلات یا رفع مشکل و مانع پیش آمده در مسیر تولیدش کند، از طریق کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید استان  به برطرف کردن آن اقدام می شود.

پیمان الماسی با بیان اینکه ۵۰ درصد واحدهای راکد استان در خارج از شهرک‌های صنعتی مستقر هستند، گفت: در ایام شیوع بیماری کرونا هیچ کدام از واحدهای تولیدی استان به این دلیل تعطیل نشدند بلکه به دلیل نیاز پیش آمده واحدهای جدیدی برای تولید ماسک و مواد ضدعفونی کننده هم ایجاد شد.

کردستان علی‌رغم داشتن ظرفیت‌های فراوان به ویژه در حوزه مرز و صادرات هنوز در بخش صنعت ضعیف است و واحدهای صنعتی موجود در آن هم با مسائل زیادی دست به گریبان هستند و هم چون دیگر واحدهای موجود در کشور انتظار حمایت ویژه برای حفظ تولید و اشتغال خود دارند.

 البته ناگفته نماند طی سال‌های اخیر چند سرمایه‌گذاری خارجی در بخش صنعت کردستان انجام شده که در حال حاضر هم تعدادی از این واحدها به نتیجه رسیده و تولید در آنها جریان دارد علاوه براین آغاز بکار فعالیت در منطقه ویژه اقتصادی بانه و تصویب مناطق آزاد بانه و مریوان هم نوید بخش تحول در صنعت این استان است.