ادبیات و کتابفرهنگ و هنر
چرا باید کتاب بخوانیم؟ چه زمانی برای مطالعه مناسب است؟
حتما بارها در زندگی با سوال چرا باید کتاب بخوانم مواجه شده اید؟ این طبیعی ترین سوالیست که به ذهن هر کتاب نخوانی خطور می‌کند. تمام خرید ها، گردش ها، تفریحات و یا به دنبال سرگرمی های متنوع رفتن ناشی از نیاز افراد است. نیاز می‌تواند کادب و یا صادق باشد. خواندن کتاب هیچ محدودیت سنی ای ندارد.
از چه زمانی باید مطالعه را آغاز کرد؟
باید از سن ۳ سالگی کتاب های مصور را به اسباب بازی کودکان اضافه کنیم. شاید برای اکثر افراد درس خوان بودن فرزندانشان بسیار حائز اهمیت باشد. اما این هدف تنها با کمک مدرسه و همزمان با شروع تحصیل میسر نخواهد شد و لازم است بسترهای مناسب مدت ها پیش از آن فراهم شود.
در این خصوص پژوهش گران بر این باورند که برای عادت دادن کودک به مطالعه، باید نخستین گام را از دوران جنینی بردارید. بهتر است در دوران بار داری، زمانی برای حواندن شعر، داستان، ترانه های کودکانه اختصاص دهید. یکی از مزایای کتابخوانی برای کودکان نوپا و پیش دبستان، تقویت استعداد آنها در یادگیری است. بر اساس مطالعات زیادی که در این زمینه انجام شده است، دانش آموزانی که قبل از دوران پیش دبستان خواندن را آغاز کرده اند بسیار فعال تر و بهتر در ابعاد مختلف آموزشی عمل کرده اند.
اما چرا باید کتاب بخریم؟
چرا باید کتاب بخوانیم؟ ساده ترین جواب به این سوال این است، کتاب به افراد آگاهی می‌دهد. کتاب می‌تواند از تکرار خطا پیش گیری کند. کتاب هشداریست برابر قربانی شدن حقوق انسانی و حقوق فردی و حقوق اجتماعی ما، اگر دقیق بخوانیم.
در سال ۲۰۱۳ دانشگاه اموری آمریکا مطالعه‌ای انجام داد که در آن مغز افراد بعد از مطالعه را، با مغز افرادی که مطالعه نمی‌کنند مقایسه کرد. محققان این دانشگاه با استفاده از اسکن مغز دریافتند که خواندن کتاب انسان را وادار به تصور محتوی آن و به گونه‌ای لمس کردنش می‌شود. دیوید کومر کید و امانوئل کاستانو، روانشناسان مدرسه‌ی جدید تحقیقات اجتماعی نیویورک آمریکا، ثابت کرده‌اند که خواندن ادبیات تخیلی توانایی تشخیص و درک احساسات مردم را افزایش می‌دهد. و مهارت بسیار مهمی در جهت دهی به روابط اجتماعی پیچیده افراد دارد.
چند نمونه از فواید خواندن کتاب:
- خواندن کتاب باعث افزایش هوش می‌شود.
- استرس را کاهش می‌دهد.
- کمک به روابط فردی.
- خواندن کتاب شمارو سخنران بهتری می‌کند.
- جلوگیری از آلزایمر.
- و ذهنتان را فعال می‌کند.
چگونگی روش صحیح مطالعه؟
-
خواندن همراه با نوشتن:
مطالعه فرآیندی فعال و پویا است. برای رسیدن به اين هدف بايد از تمام حواس خود براي درك صحيح مطالب استفاده كرد. بايد با چشمان خود مطالب را خواند. بايد در زمان مورد نياز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوري فعال و همه جانبه در يادگيري داشت و هم در هنگام مورد نياز ، خصوصا” قبل از امتحان ، بتوان از روي نوشته ها مرور كرد و خيلي سريع مطالب مهم را مجددا به خاطر سپرد.
-
خط کشیدن زیر نکات مهم:
این روش نسبت به روش قبلی چندان توصیه نمی‌شود. زیرا افراد بجاي آنكه تمركز و توجه بروي يادگيري و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهم مي‌گردد. حداقل روش صحيح خط كشيدن زير نكات مهم به اين صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا” درك كنند و سپس زير نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب به دنبال نكات مهم بگردند تا زير آن را خط بكشند.
-
خلاصه نویسی:
در اين روش شما مطالب را می‌خوانید و آنچه را كه درك كرده ايد به صورت خلاصه بروي دفتري يادداشت ميکنید. اين روش براي مطالعه مناسب است و از روشهاي قبلي بهتر مي‌باشد. چرا كه در اين روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را يادداشت ميکنید اما بازهم بهترين روش براي خواندن نیست.
-
حاشیه نویسی:
اين روش نسبت به دو روش قبلي بهتر است ولي باز هم روشي كامل براي درك عميق مطالب و خواندن كتب درسي نيست. مي‌تواند براي يادگيري مطالبي كه از اهميتي چندان برخوردار نيستند مورد استفاده قرار گيرد.
-
کلید برداری
كليد برداري روشي بسيار مناسب براي خواندن و نوشتن نكات مهم است. در اين روش شما بعد از درك مطالب، بصورت كليدي نكات مهم را يادداشت ميکنید و در واقع كلمه كليدي كوتاهترين، راحتترين ،بهترين و پرمعني ترين كلمه اي است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعي شده و به خاطر آورده مي‌شود.
-
خلاقیت و طرح شبکه ای مغز:
اين روش بهترين شيوه براي يادگيري خصوصا فراگيري مطالب درسي است. در اين روش شما مطالب را مي‌خوانید بعد از درك حقيقي آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدي يادداشت ميکنید و سپس كلمات كليدي را بروي طرح شبكه اي مغز مي‌نویسید ( در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهي ميکنید و نكات اصلي و فرعي را مشخص ميکنید) تا در دفعات بعد به جاي دوباره خواني كتاب، فقط به طرح شبكه اي مراجعه كرده و با ديدن كلمات كليدي نوشته شده بروي طرح شبكه اي مغز، آنها را خيلي سريع مرور كنيد. اين روش درصد موفقيت تحصيلي شما را تا حدود بسيار زيادي افزايش مي‌دهد و درس خواندن را بسيار آسان مي‌کند و بازده مطالعه را افزايش مي‌دهد.
بهترین زمان برای مطالعه چه زمانیست؟
به راستي بهترين زمان براي مطالعه چه موقعي است؟ چه زماني حافظه توانايي بيشتري براي به خاطر سپاري مطالب دارد؟ در چه هنگامي از شبانه روز، مغز کارايي بالاتري دارد؟
تفاوت صبح زود با آخر شب
اخيرا عده اي از محققين نظره اي داده اند مبني بر اين که ساعات بين ۳۰/۸ تا ۳۰/۶ بعد از ظهر بهترين زمان براي مطالعه است.
اين پژوهشگران مي‌گویند: علم جديد« علم گاه زيست شناسي» مي‌گوید در هر ساعت از شبانه روز انسان استعداد و توانايي خاصي دارد. طبق عقايد قبلي پزشکان انسان طي ساعات مختلف شبانه روز در يک حالت تعادل پايدار به سر میبرد.
اما يافته هاي اخير علم گاه زيست شناسي( کرونوييو لوژي) نشان مي‌دهد، بدن انسان در طي شبانه روز متحمل تغييرات زيادي در اين زمينه می‌شود و در هر ساعت از روز توانايي خاصي دارد.
اين محققين معتقدند حافظه کوتاه مدت و سرعت انتقال فکري در بيشتر افراد در ساعات آخر صبح تا اوايل بعد از ظهر به بيشترين حد فعاليت مي‌رسد. بهترين زمان براي فعال شدن حافظه دراز مدت از ساعت۳۰/۶تا۳۰/۸ بعد از ظهر است بنابراين اين اوقات زماني بسيار مناسب براي مطالعه به شمار مي رود. در ساعت آخر شب و اوايل صبح ميزان حافظه دراز مدت، درک مطلب و فراگيري دروس در کمترين حد ممکن است .
از همين نکته بايد استفاده کرد و به دانش آموزان توصيه کرد تا در زماني که حافظه دراز مدت فعاليت چنداني ندارد کم تر مطالعه کند.
زمان دقيق مطالعه
واقعيت اين است که هيچ زماني به طور دقيق و انحصاري براي مطالعه وجود ندارد؛ يعني دقيقا نمي‌توان مشخص کرد که در چه هنگامي بايد مطالعه و در چه موقعي از آن پرهيز کرد بلکه هر وقت احساس کرديد که مي‌توانید مطالعه کنيد درس خواندن را شروع کنيد.
زمان مطالعه بستگي به خود شما دارد که چه موقعي از نظر جسمي و رواني آمادگي لازم را داريد. اگر نسبت به زمانهاي خاص براي مطالعه شرطي شده ايد آن اوقات بهترين زمان مطالعه است.
فرضا اگر هميشه عادت داريد صبح ها در مکان مشخص مطالعه کنيد آن زمان و آن مکان براي شما بسيار مناسب است زيرا نسبت به زمان و مکان مطالعه شرطي شده ايد و آمادگي بيشتري براي تمرکز و يادگيري داريد.
