هنرمندان در ثبت جهانی هورامان بسیار تاثیرگذار بودند

به گزارش ایرنا، حجت الله ایوبی شامگاه پنج شنبه در نشست مجازی «هورامان؛ میراث جهانی» اظهار داشت: برپایی نمایشگاه عکس گروهی عکاسان کردستانی و کرمانشاهی در مهر سال ۱۳۹۹ با حضور «حجت حسام مهدی» ارزیاب مصری پرونده هورامان از سوی سازمان یونسکو در خانه هنرمندان ایران در جهت آشنایی با این منطقه و ثبت جهانی هورامان بسیار تاثیرگذار بود.

وی افزود: ۴۰۹ هزار هکتار از عرصه و حریم منطقه هورامان در یونسکو به ثبت جهانی رسید که یک گنجینه بشری محسوب می‌شود.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو – ایران ادامه داد: یکی از کارهای یونسکو رونمایی از چنین گنجینه‌های بشری در نقاط مختلف دنیا است و اینکه افکار عمومی را آگاه کند که چنین مناطقی وجود دارد.

وی عنوان کرد: ۷۰۰ روستا در هورامان وجود دارد که از این پس جهان آنها را رصد می کند و آنچه از آیین، سبک زندگی، معماری، فرهنگ و میراث چندین هزار ساله دارند متعلق به جهانیان بوده و در حفظ و پاسداشت آن باید تلاش بکنند.

ایوبی گفت: امروز رییس جمهور عراق هم ثبت جهانی هورامان را به کشورمان تبریک گفت که در دوره‌های بعدی یونسکو امیدواریم آن بخش از هورامان که در خاک اقلیم کردستان عراق نیز واقع شده به ثبت جهانی برسد و به پرونده ما ملحق شود.

وی اضافه کرد: کارشناسان میراث فرهنگی بسیار ورزیده‌ای را داریم که پرونده‌ها را بدون کم و کاست برای یونسکو تهیه می‌کنند تا به ثبت جهانی برسند.

تاکنون ۲۶ اثر از ایران به ثبت جهانی رسیده است و به لحاظ تعداد آثار به ثبت رسیده، یکی از کشورهای درجه یک در جهان هستیم

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو – ایران با اشاره به اینکه تاکنون ۲۶ اثر ایران به ثبت جهانی رسیده است، افزود: سهمیه ما هر سال در یونسکو یک مورد است، در صورتی که بناها، طبیعت، آثار ملموس و ناملموس بسیاری را داریم که شایسته ثبت جهانی هستند.

وی به ثبت یک هزار و ۴۰۰ کیلومتر راه آهن سراسری ایران در یونسکو نیز اشاره و تصریح کرد: به لحاظ تعداد آثار به ثبت رسیده در یونسکو، یکی از کشورهای درجه یک در جهان هستیم.

ایوبی گفت: سال گذشته با همکاری مشترک شهرداری سه شهر سنندج، همدان و کرمانشاه محور فرهنگی گردشگری غرب کشور را راه اندازی کردیم که با ثبت جهانی هورامان گردشگری این منطقه بیشتر رونق خواهد گرفت.

وی یادآور شد: با ثبت جهانی آثار تاریخی و فرهنگی در یونسکو، افکار عمومی و جوامع محلی آگاه می‌شوند و مانع از تخریب این میراث‌های کهن چندین هزار ساله خود می‌شوند.

هورامان سومین منظر فرهنگی به ثبت رسیده ایران در یونسکو

محمد ابراهیم زارعی، دکترای باستان شناسی و پژوهشگر در این نشست گفت: هورامان سومین منظر فرهنگی ایران است که در یونسکو به ثبت رسیده و این افتخار بزرگی برای ما کُردها و ایرانی‌هاست.

وی ادامه داد: هورامان از لحاظ جغرافیایی، استان کردستان و کرمانشاه و بخشی از اقلیم کردستان عراق را در برگرفته که این منطقه از نظر آداب و رسوم، فرهنگ، معماری، صنایع دستی، نوع تعامل مردم با طبیعت و موسیقی منحصربفرد است.

این عضو هیئت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه بوعلی عنوان کرد: آثار متعددی که در این منطقه وجود دارد که نشان می دهد مردم هورامان بسیار مهربانانه با طبیعت رفتار کرده و همواره با محیط زیست خود همراه بوده‌اند.

وی، وجود کوهستان، جنگل، رودخانه‌های خروشان و دره‌های عمیق را از دیگر ویژگی‌های منطقه هورامان نام برد و افزود: نوع معماری پله کانی و سکونتگاه های ساخته شده بر روی شیب نشان از سختکوشی مردم هورامان و انس آنها با طبیعت دارد که طی هزاران سال تاکنون حفظ شده است.

زارعی گفت: اولین سند خرید باغ در کشورمان در منطقه هورامان و در دوره اشکانیان کشف شده که به ۲ زبان یونانی و پهلوی نوشته شده است.

وی به فرهنگ و ادبیات این منطقه نیز اشاره و ادامه داد: ما در این منطقه جدای از ثروت طبیعی با ثروت فرهنگی نیز روبرو هستیم که فرهنگ، ادبیات، شعر و موسیقی خاص هورامان را شامل می‌شود و این کم نظیر است.

این دکترای باستان شناسی گفت: از این پس سازمان‌های مردم نهاد و انجمن ها و جوامع محلی باید کمک کنند تا از این میراث جهانی حفاظت شود که در این راستا باید آنها آموزش های لازم را ببینند و به اهمیت موضوع پی ببرند.

هورامان نباید رها شود و نقش و وظایف مردم و مسوولان در حفظ این اثر جهانی باید بسیار پررنگتر شود

وی ادامه داد: هورامان نباید رها شود و نقش و وظایف مردم و مسوولان در حفظ این اثر جهانی باید بسیار پررنگتر شود.

زارعی برنامه ریزی برای فروش صنایع دستی منطقه، مراقبت از ورود و خروج گردشگران و مدیریت یکپارچه و هماهنگ را از جمله نکاتی نام برد که در آینده باید مورد توجه قرار گیرد.

وی یادآور شد: این فرهنگ طی هزاران سال نگهداری شده است ما نیز باید آن را برای آیندگان حفظ و پاسداری کنیم.

مدیریت آب، نمونه بارزی از تعامل انسان با طبیعت در هورامان

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان نیز در این نشست گفت: ثبت جهانی هورامان براساس معیارهای سوم و پنجم در یونسکو انجام شد که در معیار سوم یک سنت فرهنگی تمدن زنده و یا از میان رفته بشری بی همتا و در معیار پنجم هم تعامل انسان با طبیعت مورد توجه بوده است.

پویا طالب نیا به بحث مدیریت آب در این منطقه اشاره کرد و افزود: بحث مدیریت آب در هورامان نمونه ای از تعامل انسان با طبیعت است که در طول هزاران سال حفظ شده و در ثبت جهانی آن تاثیر مهمی داشت.

وی در تشریح این مسئله، نحوه هدایت آب به باغ‌های کشاورزی، حفاظت از چشمه‌های منطقه و جشن باران خواهی در روستای ناو هورامان را نام برد که از گذشته تاکنون وجود داشته است.

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان گفت: در هورامان به علت کمبود زمین، ما خلق زمین را داریم و ساکنان آنجا خانه‌های خود را پلکانی ساخته‌اند تا از کمترین زمین بیشترین بهره را ببرند.

وی به ساختن سکونتگاه بر روی شیب های تند در هورامان اشاره و عنوان کرد: در این منطقه یک شعار وجود دارد با این مضمون که “سکونتگاه را بر روی بسترهای نامرغوب بسیازید تا زمین‌های مرغوب برای کشاورزی باقی بماند”.

طالب نیا زندگی هوارنشینی (کوچ‌های فصلی موقت) را یکی از منحصربفردترین نوع زندگی در هورامان برشمرد که با محوریت انسان صورت می‌گیرد و هورامانی ها خوش نشین بوده و به بهترین باغ‌ها و آب و هوا کوچ کرده‌اند.

وی ادامه داد: در حوزه صنایع دستی صنعتگران هورامی به تجملات نمی اندیشیدند بلکه صنایع دستی آنها کاملا کاربردی بوده است.

هورامان با ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم، می‌تواند یک تعامل سازنده مابین مناطق کردنشین کشور به وجود بیاورد

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان گفت: هورامان با ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم، می تواند یک تعامل سازنده ما بین مناطق کردنشین به وجود بیاورد و باعث یک وحدت مدیریتی شود.

وی اضافه کرد: هورامان در کردستان، بخش‌هایی از شهرستان سنندج، کامیاران و سروآباد و در کرمانشاه، شهرستان جوانرود، پاوه، روانسر و ثلاث باباجانی را شامل می‌شود.

طالب نیا با اشاره به اینکه مشارکت جوامع محلی در به ثمر رسیدن پرونده ثبت جهانی هورامان بسیار بالا بود، افزود: در طرح هایی که مردم دخیل هستند ماندگاری کار بسیار بیشتر است.

وی به ۲ نکته در پایان اشاره و تاکید کرد: باید دستورالعمل‌های خاصی برای بحث ساخت و سازها در هورامان با همکاری ادارات بنیاد مسکن، راه و شهرسازی و میراث فرهنگی اتخاذ شود و همچنین نظام نامه گردشگری هورامان تهیه و تعریف شود.

هورامان، سرزمین خورشید و اهورامزدا

محقق، پژوهشگر و رییس باشگاه نوروز نیز در این نشست هورامان را سرزمین خورشید و جایگاه اهورامزدا نام برد و قدمت ۴۰ هزار ساله این منطقه را یادآور شد.

سید احمد محیط طباطبایی این منطقه را یکی از گرانبهاترین میراث‌های کشور دانست که در نوع تعامل انسان با طبیعت کم نظیر است.

وی هورامان را یادآور فرهنگ و هویت ایرانی عنوان کرد و گفت: این میراث‌های جهانی بزرگترین راهنما و الگو برای زندگی در جوامع کنونی هستند.

این محقق و پژوهشگر افزود: مردم آنجا زندگی و توسعه پایدار را دوست دارند و باید در مدیریت منطقه از نهادهای مردمی کمک گرفته شود و جوامح محلی کنار گذاشته نشوند.

وی دلیل اینکه چرا هورامان در لیست سازمان یونسکو قرار گرفته است را حفظ فرهنگ و طبیعت منطقه دانست که در طول زمان دستخوش تغییر نشده است.

«منظرفرهنگی هورامان» در چهل‌ و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (سه‌شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰ برابر با ۲۷ جولای ۲۰۲۱) در شهر فوجوی چین، با تصویب اعضای کمیته، به‌ عنوان بیست و ششمین میراث ملموس کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.

منطقه هورامان با دارا بودن معماری پلکانی، آب و هوای مطبوع، آداب و رسوم سنتی، پوشش خاص، صنایع دستی و غذاهای محلی خود منحصربفرد است. این منطقه استان‌های کردستان، کرمانشاه و بخشی از اقلیم کردستان عراق را در برمی‌گیرد که در کردستان، بخش‌هایی از شهرستان سنندج، کامیاران و سروآباد و در کرمانشاه، شهرستان جوانرود، پاوه، روانسر و ثلاث باباجانی را شامل می‌شود.

بر اساس بررسی‌های صورت گرفته هورامان بیش از ۷۰۰ روستا را در این ۲ استان غربی ایران شامل می‌شود و شواهد باستان شناسی بدست آمده نشان می‌دهد که قدمت هورامان به دوران پارینه سنگی میانی و به حدود ۴۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.

استان کردستان دارای یک هزار و ۵۲۴ اثر تاریخی شناسایی شده و ۹۱۵ اثر تاریخی ثبت شده شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان‌های طبیعی بوده که ۹۱۵ اثر ثبت شده استان در فهرست آثار ملی شامل ۷۷۸ اثر غیر منقول (شامل آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، ۲۵ مورد میراث طبیعی، ۹۳ مورد میراث معنوی و ۲۹ مورد میراث منقول است.