هورامان، منظری که بر روی جهان گشوده شد

به گزارش ایرنا، منطقه هورامان با دارا بودن معماری پلکانی، آب و هوای مطبوع، آداب و رسوم سنتی، پوشش خاص، صنایع دستی و غذاهای محلی خود منحصر بفرد است که بخش عمده ای از آن در استان‌ کردستان واقع شده و بخش‌هایی از شهرستان سنندج، کامیاران و سروآباد را شامل می‌شود.

بر اساس بررسی‌های صورت گرفته هورامان بیش از ۷۰۰ روستا را در ۲ استان کردستان و کرمانشاه شامل می‌شود و شواهد باستان شناسی به دست آمده نشان می‌دهد که قدمت هورامان به دوران پارینه سنگی میانی و به حدود ۴۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.

منظر فرهنگی هورامان (روز سه‌شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰) در چهل‌ و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در شهر فوجوی چین، با تصویب اعضای این کمیته به‌ عنوان بیست و ششمین میراث ملموس کشورمان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

خبرگزاری ایرنا مرکز کردستان در راستای اهمیت ثبت جهانی هورامان و بررسی مزیت‌ها و آسیب‌های این رویداد، میزگردی را با حضور «پویا طالب‌نیا» مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان، «سوران احمدی زاد» دکترای مدیریت گردشگری، «کلثوم عثمانپور» شاعر، نویسنده و فعال فرهنگی منطقه هورامان و «ارسلان اردلان» مدیر مسوول موسسه فرهنگی، ادبی و هنری قلم هورامان برگزار کرد.

در این میزگرد فعالان حوزه گردشگری و فرهنگی استان، ثبت جهانی منطقه هورامان را دستاوردی مثبت و بسیار حائر اهمیت تلقی کردند که می‌تواند زمینه توسعه گردشگری، اقتصادی و فرهنگی منطقه را نیز فراهم کند به شرطی که برای آن برنامه ریزی و آموزش‌های لازم را داشت و در آینده به دست فراموشی سپرده نشود.

هورامان، پهنه‌ای جغرافیایی که انسان و طبیعت در آن مسالمت آمیز زندگی می‌کنند

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان، این منطقه را پهنه‌ای جغرافیایی معرفی کرد که طبیعت، ساختاری را برای آن به وجود آورده که انسان بتواند هزاران سال در آنجا سکونت کند و این ۲ همزیستی مسالمت آمیز با یکدیگر داشته باشند.

پویا طالب‌نیا افزود: طبیعت، انسان‌های این منطقه را وادار کرده تا خود را با آن تطبیق دهند و شرایط زندگی خود را بر این پایه شکل دهند و همین زندگی مسالمت آمیز یک سری شاخصه‌های فرهنگی بوجود آورده که این شاخصه‌ها در تمام حوزه‌های میراث ملموس و غیرملموس مشهود است.

وی به صنایع دستی و معماری هورامان اشاره کرد که ویژگی خاص آن پرهیز از تجمل گرایی است و گفت: صنایع دستی این منطقه بیشتر کاربردی بوده است و همچنین خانه یک نفر ارباب با رعیت در این منطقه تفاوتی ندارد همانطور که می‌بینیم خانه پیرشالیار با خانه یک فرد عادی در روستا قابل تشخیص نیست.

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان در ادامه به ثبت جهانی هورامان اشاره و با بیان اینکه حُسن پرونده هورامان مشارکت بالای جامعه محلی بود، افزود: مردم روستاهای هورامان طی چند سال گذشته بسیار به بحث ثبت جهانی شدن کمک کردند به ویژه زمانی که مهرماه سال گذشته ارزیاب یونسکو به این منطقه آمد بسیار از ایشان استقبال کردند و مشارکت مردمی بسیار خوب و در سطح بالایی بود.

طالب نیا با تاکید بر اینکه آثاری که به ثبت جهانی می‌رسند نباید رها شوند، ادامه داد: ما باید بیشتر بروی غنای فرهنگی تمرکز کرده و آن را تبدیل به یک مطالبه عمومی کنیم.

وی به ضرورت برندسازی برای هورامان اشاره و اضافه کرد: این مسئله باید با شناخت دقیق منطقه انجام شود و همه مزیت‌ها و مخاطرات در آن در نظر گرفته شود.

نظام نامه گردشگری هورامان تا پایان سال تدوین می‌شود

وی تاکید کرد: نظام نامه گردشگری هورامان باید تا پایان سال تدوین شود و گردشگر با احترام به این مکان پا بگذارد و ساختار منطقه را دچار آسیب نکند.

ظرفیت پذیرش گردشگر در روستاهای منطقه هورامان باید بالاتر برود و حضور گردشگران فقط به چند روستای خاص خلاصه نشود

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان گفت: ظرفیت پذیرش گردشگر در روستاهای منطقه هورامان را باید بالاتر برد و حضور گردشگران فقط به چند روستای هورامان تخت، پالنگان و دولاب خلاصه نشود، چون سایر روستاهای منطقه نیز دارای شرایط لازم برای پذیرش گردشگر هستند.

وی افزود: در این راستا می توان کریدورهای گردشگری بیشتری را تعریف و ایجاد کرد که گردشگر حداقل یک هفته در روستاهای منطقه اقامت داشته باشد و فقط چند روستای خاص بار گردشگر و مسافر را متحمل نشوند.

طالب نیا به ضرورت توزیع عادلانه درآمد حاصل از رونق گردشگری در هورامان نیز تاکید کرد و ادامه داد: باید همه اهالی روستا از درآمدهای حاصل از ورود گردشگران منتفع شوند و هر کسی یک قسمت از کار را برعهده بگیرد و سود آن را دریافت کند.

وی با بیان اینکه در حوزه گردشگری محتوا و برنامه کمی وجود دارد، افزود: مطالعاتی ویژه باید در حوزه گردشگری صورت گیرد که کاربردی باشد تا بتوان آسیب‌های این بخش را به حداقل رساند.

بیشترین تمرکز باید بر روی آموزش جوامع محلی باشد

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان، با تاکید بر اینکه باید بیشترین تمرکز را بر روی بحث آموزش‌ مردم منطقه بگذاریم، اضافه کرد: سال گذشته برنامه ما این بود که در مدارس به دانش آموزان منطقه آموزش‌های لازم در خصوص گردشگری ارائه بدهیم که به دلیل کرونا انجام نشد اما می‌توان کم کم با بازگشایی مدارس دانش آموزان را به عنوان همیاران میراث فرهنگی آموزش داد.

وی گفت: باید قوانین و مقرراتی وضع شود که گردشگر با یک سری ضوابط خاص به منطقه هورامان سفر کند و ساختار اقتصادی و فرهنگی منطقه را به هم نریزد.

طالب نیا افزود: هورامان به یک شورای سیاستگذاری نیاز دارد که افراد صاحب فن و صاحب‌نظر در آن حضور داشته و نظراتشان قابلیت اجرا داشته باشد.

وی با بیان اینکه براساس نظر کارشناسان هورامان یک فرهنگ است، ادامه داد: هورامان تمدن نیست، چون تمدن از تقابل فرهنگ‌ها بدست می آید اما هورامان تقابل فرهنگی نداشته، بلکه یک جغرافیای بسته است که فرهنگ منحصربفرد خود را دارد.

مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان اضافه کرد: باید این فرهنگ را حفظ کنیم و تبادلات فرهنگی آن را بالاتر ببریم.

وی برنامه آینده پایگاه هورامان را تهیه نظام نامه گردشگری، تدوین یک دستورالعمل جامع برای ساخت و سازها، ایجاد یک مدیریت واحد و یکپارچه و ارائه آموزش‌های لازم به مردم و دانش آموزان منطقه نام برد و افزود: در این راه باید دهیارها و مردم محلی نیز ما را حمایت کنند و ما به جای کمیت، بر روی بالا بردن کیفیت کارها تمرکز کنیم.

هورامان نیازمند برندسازی در زمینه‌های مختلف است

دکترای مدیریت گردشگری نیز در این میزگرد گفت: ما به ثبت جهانی هورامان مثبت نگاه می‌کنیم هرچند که نگاه‌های انتقادی نیز در این زمینه وجود دارد، اما برای کشور ما که کشوری در حال توسعه است اتفاق مبارکی است. البته باید روابط بین الملل ما بهبود یابد و تا این مسئله درست نشود نمی‌توان انتظار داشت که ثبت جهانی هورامان اثر خاصی بر روی بخش گردشگری کردستان یا ایران داشته باشد.

سوران احمدی زاد با اشاره به اینکه ایران جزو پنج کشور اول دنیا در بحث ثبت جهانی آثار خود است، افزود: ما تاکنون استفاده خوبی از این موضوع نکرده‌ایم؛ در حوزه گردشگری به طور بالقوه کشور دهم جهان هستیم اما به صورت بالفعل در حدود رده صدم قرار داریم که اگر بخواهیم جهشی را در این بخش شاهد باشیم باید در سطح کلان روابط بین الملل ما بهتر شود.

وی ادامه داد: هرچند نباید از ظرفیت گردشگر داخلی نیز غافل بود اما هدف ما جذب گردشگر خارجی است که حدود ۱۰ برابر سودآوری بیشتری برای کشور ما دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه در حوزه تبلیغات بحث ادبیات تبلیغات مقوله بسیار مهمی است، افزود: اگر با رویکرد تاریخی به تمامی شاخصه‌های منطقه نگاه کنیم، این بزرگترین امتیاز برای راه اندازی یک کمپین تبلیغاتی است که هم عزم ملی و هم عزم منطقه‌ای ما بین دو استان کردستان و کرمانشاه را نیاز دارد.

اگر بخواهیم هورامان را به مردم سایر نقاط جهان معرفی کنیم باید حتما رنگ، بو، لوگو و ملودی منحصربفردی را برای آن در نظر بگیریم

وی ادامه داد: اگر بخواهیم هورامان را به مردم سایر نقاط جهان بشناسانیم باید حتما رنگ، بو، لوگو و ملودی منحصربفردی را برای آن تعریف کنیم. امروزه بازاریابی حسی از جمله مهمترین نوع بازاریابی است که می توان از آن کمک گرفت، مثلا بوی خاص نان هورامان.

احمدی زاد مهمترین بخش بازاریابی را بخش بندی بازار دانست و اضافه کرد: می‌توان در این راستا گردشگر فرهنگی و حتی سلامت را به منطقه جذب کرد. باید اول هورامان را آنالیز کنیم تا به مزیت رقابتی آن پی ببریم.

یونسکو نگاهی توسعه‌گرا به ثبت جهانی آثار میراث فرهنگی دارد

وی با اشاره به اینکه یونسکو زمانی که اثری فرهنگی یا طبیعی را ثبت می کند نگاهی توسعه گرا و بیشتر کیفی به آن دارد، گفت: در دیدگاه اقتصادی که بسیار برای ما مهم است این منطقه می‌تواند جهش خوبی برای رونق اقتصادی منطقه و استان واقع شود.

این فعال حوزه گردشگری، با اشاره به اینکه در اطراف کردستان، بیستون را در کرمانشاه و گنبد سلطانیه را در زنجان داریم که جهانی هستند، افزود: می‌توان کمپین‌هایی را راه اندازی کرد که کل منطقه را پوشش داد نه فقط هورامان را، چون هدف ما افزایش اقامت مسافر در استان است.

احمدی زاد با بیان اینکه تکرار سفر بسیار مقوله مهمی است، ادامه داد: اینکه مسافران هورامان را به دیگران نیز توصیه کنند مسئله مهمتری است چون اکنون یکی از مهمترین انواع تبلیغات، توصیه‌ای است و اگر ما خود به هورامان رفته و زیبایی‌های آن را تجربه کرده و به یکی از دوستانمان توصیه کنیم او بهتر این مسئله را می‌پذیرد تا از زبان کسی که در این زمینه ذینفع باشد.

این استاد دانشگاه در حوزه گردشگری تاکید کرد: اقتصاد محلی باید پویا شود که در این زمینه می توان بر روی صنایع دستی و گردشگری خوراک آنجا سرمایه گذاری کرد. بزرگترین خلا ما در زمینه خوراک این است که در رستوران‌ها، عذاهای سنتی و محلی گنجانده نشده است که می‌طلبد آشپزهای محلی دوره‌های آموزشی را ببینند و انواع و اقسام این نوع غذاها به لیست غذای رستورانی افزوده شود.

اقتصاد سرگرمی در هورامان باید مورد توجه قرار گیرد

احمدی زاد گفت: در حوزه اقتصاد سرگرمی در کنار تمامی جاذبه‌های هورامان، می‌توان جاذبه‌های مصنوعی را هم ایجاد کرد اما نباید به طبیعت منطقه خدشه وارد کرد که این مسئله نیازمند بررسی و جلسات متعدد است.

وی با تاکید بر اینکه باید بر روی درآمدزایی و تحاری سازی فرهنگ نیز در هورامان برنامه ریزی کرد، ادامه داد: تعامل فرهنگی مسئله بسیار مهمی است که آرام آرام مردم منطقه خود را در سطحی برابر با مردم سایر ملل ببینند و با آنها قیاس کنند بدون اینکه اعتماد به نفسشان پایین بیاید.

وی با بیان اینکه ثبت جهانی هورامان در حوزه زیست محیطی نیز تاثیر می‌گذارد، اضافه کرد: ثبت جهانی هورامان مشوقی برای حفط طبیعت و رعایت مسایل زیست محیطی در این منطقه بوده، چون هورامان تلاقی فرهنگ و طبیعت است و بدون یکدیگر هیچکدام نخواهند بود.

دکترای مدیریت گردشگری به حوزه سیاست هم اشاره و اضافه کرد: در این حوزه نیز می‌توان نمایندگان مجلس و یا شوراهای اسلامی بیشتر و پرقدرت‌تری را برای منطقه لحاظ کرد تا به امور آنجا بهتر رسیدگی کنند.

کولبران از ظرفیت‌های توسعه صنعت گردشگری در هورامان بهره‌مند شوند

وی به اهمیت توزیع درآمد بیشتر در منطقه نیز اشاره کرد و گفت: تعداد کولبران منطقه باید کمتر شود و بسیاری از این افراد در صنعت گردشگری وارد شوند و در واقع دهک‌های پایین هم از توزیع درآمد این بخش بهره ببرند.

احمدی زاد در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به اینکه هورامان در حال حاضر در مرحله اول توسعه گردشگری قرار دارد، افزود: برای پیش بینی آینده هورامان بهتر است آینده پژوهی داشته باشیم. ما چرخه تنفر از گردشگری را هم داریم که اگر مواظب نباشیم مردم بومی از گردشگر به دلیل اینکه ممکن است به اعتقادات مذهبی، معنوی و عرفانی و حتی محیط زیست آنها آسیب وارد کند، بیزار شوند.

وی با بیان اینکه برای جلوگیری از این مسئله باید هم در قسمت عرضه و هم تقاضا آموزش مداومی را داشته باشیم، ادامه داد: در قسمت عرضه هورامان و مردم و فعالان گردشگری قرار دارند که به صورت مداوم باید آموزش ببیند و سعی کنیم گردشگری را به سمت گردشگری مردم محور ببریم نه مبتنی بر بخش دولتی چون ناکارآمد و ضعیف است، ضمن اینکه در بخش تقاضا هم خود گردشگر و تورهای گردشگری آموزش‌های لازم را ببیند که وقتی سفر می‌کنند نه خودشان و نه جامعه میزبان دچار مشکل نشود.

آینده هورامان در گرو آینده ایران است

این استاد دانشگاه، آینده هورامان را در گرو آینده ایران دانست و افزود: اگر وضعیت طوری رقم بخورد که ورود گردشگر خارجی به کشور افزایش یابد، می‌توان به توسعه گردشگری و اقتصادی هورامان نیز خوشبین بود چون در اصطلاح اهمیت هر گردشگر خارجی همانند یک بشکه نفت است.

احمدی زاد ادامه داد: پیش بینی ما این است که هورامان در آینده به عنوان مرکزی فرهنگی و محلی برای گردشگری رویداد تبدیل شود که این نوع گردشگری در هورامان بسیار می‌تواند رشد کند همچون برگزاری مراسم پیرشالیار، جشن انار و جشنواره انجیر که هرکدام در مواقع خاصی از سال و در روستاهای مختلف هورامان برگزار می‌شود.

وی تاکید کرد: بهتر است که در طبیعت هورامان تغییری ایجاد نکنیم و به سمت اکوتوریسم رفته و در کنار طبیعت حرکت کنیم.

احمدی زاد با اشاره به اینکه هم اکنون در تمام جهان گردشگری به سمت مردم محور بودن و حتی گردشگری داوطلبانه پیش می‌رود، اضافه کرد: برای اینکه بتوانیم گردشگری هورامان را توسعه بدهیم حتما باید بر روی مردم حساب باز کنیم و اجازه بدهیم که بخش خصوصی فعالیت کند و نقش دولت تسهیلگری و حمایت و نظارت بر قانونی بودن کارها باشد.

این فعال حوزه گردشگری گفت: تشکیل انجمن‌های قوی در حوزه گردشگری و مسایل محیط زیستی و بازاریابی که با دهیار و شوراهای روستا در ارتباط باشند و به صورت کارگروه‌هایی خارج از بوروکراسی اداری کارها را انجام دهند می‌تواند در منطقه بسیار موثر واقع شود.

وی یادآور شد: باید پژوهش‌های بسیار مهم در حوزه مردم شناسی صورت گیرد تا پی ببریم که مردم هورامان خودشان بیشتر علاقه به حفظ کدام رویدادها دارند و آنها را تجاری سازی کنند.

هرکس متناسب با شرایط خود می‌تواند از هورامان بهره ببرد

شاعر، نویسنده و فعال فرهنگی منطقه هورامان هم در این میزگرد اظهار داشت: برای بهره گیری از زیبایی‌ها و ظرفیت‌های هورامان نمی‌توان یک نسخه واحد پیچید، چون هرکس متناسب با خواست و شرایط خودش می‌تواند از هورامان بهره بگیرد.

کلثوم عثمانپور با اشاره به اینکه نوع بهره و نگاه یک نفر خواننده، عکاس، هنرمند و معمار نسبت به هورامان می‌تواند متفاوت با یکدیگر باشد، افزود: استاد شجریان آنچه را که از هورامان دریافت می‌کند موسیقی و صدای سیاچمانه استاد عثمان هورامی است که به اذعان خودشان از آهنگ‌هایش الگوبرداری کرده‌اند. در صورتی که برای یک نفر عکاس و یا دانشجوی معماری مسایل دیگری همچون سبک معماری، جشن‌ها، آداب و رسوم و نحوه پوشش مردم منطقه می‌تواند جذاب باشد.

وی ادامه داد: ارتباط خوب انسان‌ها با طبیعت در هورامان باعث شده که بهترین بهره وری و بیشترین استفاده را از کمترین چیزها ببرند. ما در نان هورامی هیچگونه ضایعاتی را نمی‌بینیم که این شعور بالای زن این منطقه را نشان می‌دهد که می‌داند همسرش با زحمت آرد را تهیه کرده و نان را نازکتر و لطیف‌تر درست می‌کند.

زندگی یک نفر هورامانی با عرفان عجین شده است و عرفان لایه مهربان دین است که می‌گوید به پیر و مرادت عشق داشته باش، با همسایه‌ات همدل و مهربان باش و راهی برای وصل به خدا پیدا کن

زندگی یک نفر هورامی با عرفان عجین شده است

این نویسنده هورامی زبان، زندگی یک نفر هورامانی را عجین شده با عرفان می‌داند و عرفان را لایه مهربان دین توصیف می‌کند که می‌گوید “به پیر و مرادت عشق داشته باش، با همسایه‌ات همدل و مهربان باش و راهی را برای وصل به خدا پیدا کن.”

وی اضافه کرد: انسانی که در هورامان زندگی می‌کند با طبیعت همراه شده و برای آرامش درون خود چاره اندیشی کرده است؛ فردی همچون پیرشالیار در چله خانه خود در هورامان غرق در سکوت بوده و خود را از خوراکی‌هایی که ممکن است آشفتگی جسمی و روحی برای او بوجود بیاورد برحذر داشته تا ایمان و اتصال او با معبود دچار خدشه نشود.

عثمانپور گفت: در بخش ادبیات کلاسیک اگر کتابخانه‌ای در کردستان وجود داشته باشد بخش اعظمی از آن را ادبیات هورامی تشکیل می‌دهد که اهل فن باید بررسی کرده و اهمیت این مسئله را بازگو کنند.

وی افزود: وطن پرستی مسئله‌ای بسیار مهم در میان هورامی‌ها بوده است و در ادبیات و داستان‌ها و آهنگ‌هایشان هم این مسئله مشاهده می‌شود.

این شاعر و نویسنده، به بحث جهانی شدن هورامان نیز اشاره و اضافه کرد: یکی از مهمترین جنبه‌های ثبت جهانی هورامان این بود که وحدت و همدلی بیشتری در خود مردم کردستان بوجود آورد که دیگر با چشم تحقیر به یک نفر هورامی نگاه نکنند و فرهنگ و زبان و نوع پوشش او را مسخره نکنند؛ یونسکو سازمانی محلی نیست، بلکه جهانی است و دیدگاه معرفتی و دانشی دارد و این ثبت جهانی برای ما جای افتخار دارد.

ثبت جهانی هورامان، عامل مهمی برای احترام بیشتر به هورامی زبان‌ها یود

وی با اشاره به اینکه افرادی در گذشته نوع زبان و پوشش هورامی‌ها را مورد استهزا قرار می‌دادند، افزود: ما امروز احساس آرامش و طمانینه می‌کنیم زیرا کسانی که توان شناخت هورامان را نداشتند امروز دیگر وادار شدند که در مقابل هورامان و هورامانی‌ها سکوت اختیار کرده و به این فرهنگ غنی و کهن که یونسکو آن را به رسمیت شناخته احترام بگذارند.

عثمانپور گفت: اگرچه همه از ثبت جهانی هورامان خرسند شدیم اما اگر دانش امروزی با آن همراه نباشد، ممکن است به پارادوکس تبدیل شود و هورامان آسیب‌هایی را در این زمینه ببیند.

وی ادامه داد: هورامانی که طی سال‌ها محروم و فراموش شده بود، امروز وقتی مرکز ثقل توجه می‌شود باید کارآفرینان و سرمایه گذاران به آنجا بروند و از نیروی بومی آن بهره بگیرند. سرمایه گذار بومی باید فرهنگ و باورهای منطقه را بشناسد و بخاطر هدف اقتصادی، ارزش‌های فرهنگی را فدا نکند و به دور از طمع ورزی، سهم خواهی و منیت‌ها، چهره واقعی هورامان را نشان دهد تا منجر به توسعه منطقه شود.

این فعال فرهنگی، با تاکید بر اینکه باید به زیرساخت اقتصادی منطقه بیشتر توجه شود و کولبران هم از بحث جهانی شدن هورامان بهره ببرند و شرایط زندگی خود را تغییر دهند، افزود: انجیر و انار هورامان در کردستان یک برند است که می‌توان از این ظرفیت استفاده بهینه را کرد.

وی گفت: روستاهای این منطقه جوانان تحصیل کرده بسیاری دارد که با دانش دنیای مدرن جلو رفته‌اند و باید برای آنها در این منطقه اشتغال ایجاد کرد.

عثمانپور تاکید کرد: گردشگری که به این منطقه سفر می‌کند باید مواظب باشد تا به محصولات کشاورزی و طبیعت منطقه صدمه وارد نکند چون اقتصاد و درآمد روستاییان به آن وابسته است.

وی به ضرورت وجود یک مدیریت کارآمد در منطقه هورامان اشاره کرد و گفت: فعالیت انجمن‌ها و تشکل‌های زیست محیطی نیز امری بسیار مهم است تا حافظ طبیعت و محیط زیست منطقه باشند.

این شاعر هورامی زبان، با بیان اینکه هورامان به عزمی ملی نیار دارد، یادآور شد: دولت هم باید با شرایط هورامان هماهنگ باشد و پروژه‌های سدسازی که به ساختار این منطقه آسیب وارد می‌کند را اجرا نکند.

فرهنگ هورامان منحصربفرد است

مدیر مسوول موسسه فرهنگی، ادبی و هنری قلم هورامان هم اظهار داشت: زندگی سخت، دین و مباحث اعتقادی خرده فرهنگ‌هایی را به وجود آورده است که در نهایت به فرهنگ کنونی هورامان ختم شده و اکنون این منطقه فرهنگ منحصربفرد خود را داراست.

اولین سند مالکیت باغ مربوط به بیش از ۲ هزار سال پیش و در منطقه هورامان کشف شده است

ارسلان اردلان به کشف یک سند مالکیت باغ انگور که به بنچاق هورامان مشهور شده و در ۲ هزار و ۱۴۰ سال پیش به زبان هورامی قدیم نوشته شده است اشاره کرد و آن را نشان دهنده قدمت تاریخی بالای این منطقه از کردستان دانست.

وی با اشاره به اینکه کشاورزی و روش‌های باغداری مردم این منطقه برای سایر مناطق الگو بوده است، افزود: مردم روستایی همچون «هجیج» در گذشته همه قسمت‌های لباس خود را درست می‌کردند و در این زمینه خودکفا بودند.

مدیر مسوول موسسه فرهنگی، ادبی و هنری قلم هورامان ادامه داد: هورامان ویژگی‌های خاصی دارد که می توان به آن لقب بهشت گمشده‌ای را داد که اکنون رونمایی شده است.

جهان به عظمت فرهنگ هورامان پی برد

وی گفت: ثبت جهانی هورامان رویداد بزرگی بود که در حفظ فرهنگ این منطقه بسبار می‌تواند موثر واقع شود و امروز می بینیم که دنیا به اهمیت این منطقه پی برده است.

اردلان با بیان اینکه اگر کردستان گلستان باشد، هورامان گلی از این گلستان است، ادامه داد: یک هورامی، انسان محور است و هورامان برای هیچ کسی تهدید نیست بلکه فرصتی برای آرامش روح و روان است.

وی با اشاره به اینکه هورامان و جهان تاثیری دو طرفه را بر روی یکدیگر می‌توانند داشته باشند، افزود: با ثبت جهانی نباید بگذاریم که بحث زبان هورامی به حاشیه رانده شود و فقط بحث معماری و طبیعت مورد توجه قرار گیرد.

مدیر مسوول موسسه فرهنگی، ادبی و هنری قلم هورامان تاکید کرد: قطعا فعالان فرهنگی و ادبی و حتی بانوان نقش اساسی در حفظ فرهنگ هورامان به دور از تعصبات می‌توانند ایفا کنند و خوشبختانه فرهنگ هورامی تنش زا نبوده و آرامش بخش است.

نقش موثر انجمن‌های فرهنگی در آینده هورامان

وی گفت: انجمن‌های فرهنگی هم باید همکاری لازم را در آینده جهانی شدن هورامان داشته باشند و کلاس های آموزشی به ویژه برای بانوان، کودکان و ماموستاهای دینی منطقه برگزار شود تا به اهمیت این مسئله واقف شوند.

اردلان ادامه داد: جهانی شدن می تواند تاثیرات مثبت اقتصادی برای هورامان و استان در پی داشته باشد و از محل ظرفیت‌های آن درآمدزایی کرد. به عنوان مثال در روستای دیوه‌زناو هورامان ۳۸ استخر پرورش ماهی وجود دارد که حدود ۷۵ خانواده از محل این استخرها امرار معاش می کنند و خارج از این روستا و از همین محل هم به طور غیرمستقیم اشتغالزایی برای افراد بسیاری ایجاد شده است.

وی اظهار داشت: از دولت جدید انتظار داریم که برنامه‌های حاصی برای هورامان داشته باشد و به بهبود وضعیت زیرساخت‌های آن توجه ویژه داشته و جاده‌های خاکی و ناهموار منطقه را آسفالت کند.

مدیر مسوول موسسه فرهنگی، ادبی و هنری قلم هورامان افزود: طی ۱۰۰ سال اخیر فرهنگ و زبان هورامی در معرض خطر قرار گرفته بود اما امروز خوشحالیم که با ثبت جهانی هورامان می توان فرهنگ و زبان آن را حفظ و تقویت کرد.

وی اضافه کرد: ثبت جهانی باعث افزایش مهاجرت معکوس به هورامان می شود و قیمت زمین و خانه‌ را در این منطقه بسیار بالاتر برده است.

آینده هورامان به مردمان آن بستگی دارد

اردلان با عنوان اینکه نباید بگذاریم مسئله جهانی شدن هورامان به دست فراموشی سپرده شود، افزود: آینده هورامان به خود مردمان آن بستگی دارد که حرکت آنها باید فرهنگی، انسان محور و در چارچوب صلح و دوستی و به دور از تعصب‌های بی‌جا باشد.

وی با اشاره به اینکه ما باید هورامی باشیم اما جهانی فکر کنیم، ادامه داد: ما باور نداریم که هورامی‌ها از کردها جدا هستند بلکه باور داریم که فرهنگ گمشده کردستان را در هورامان می‌توان جستجو و پیدا کرد.

مدیر مسوول موسسه فرهنگی، ادبی و هنری قلم هورامان اضافه کرد: اگر چنانچه اختلافات داخلی هست باید کنار گذاشته شود چون هورامان با همه هورامی‌ها زیباست و همه باید برای حفظ این فرهنگ همکاری کنند.

هورامان اگرچه که در اصطلاح عام میراثی است که از گذشتگان برای ما به یادگار مانده اما در واقع امانتی است که از آیندگان گرفته‌ایم و باید آن را حفظ کرده و به آنها بسپاریم.

استان کردستان دارای یک هزار و ۵۲۴ اثر تاریخی شناسایی شده و ۹۱۵ اثر تاریخی ثبت شده شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان‌های طبیعی بوده که ۹۱۵ اثر ثبت شده استان در فهرست آثار ملی شامل ۷۷۸ اثر غیر منقول (شامل آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، ۲۵ مورد میراث طبیعی، ۹۳ مورد میراث معنوی و ۲۹ مورد میراث منقول است.