کارنامه مدیریتی شهرداری تهران؛ از بهسازی کالبدی تا هوشمندسازی و شفافیت

به گزارش ایرنا و به نقل از شهرداری تهران، این نهاد در دوره اخیر مدیریت شهری با شعار «تهران؛ شهری برای همه»، با وجود مواجهه با چالش­ های بی­ شمار از جمله تشدید تحریم ­های ظالمانه غرب به­ واسطه خروج آمریکا از برجام، نوسانات شدید نرخ ارز و بروز تورم بی­ سابقه، افزایش قابل توجه قیمت زمین و مصالح ساختمانی و رکود بخش ساختمان، شیوع ویروس کرونا و محدودیت­ های مترتب بر آن، با برنامه ریزی متناسب با شرایط و ساماندهی اقدامات در راستای کاهش آثار منفی تغییرات محیطی، توانسته است اقدامات قابل توجهی را در ایجاد انضباط ساخت ­و ساز و بهسازی کالبدی، ارتقای عدالت توزیعی و کاهش فاصله شمال و جنوب، توسعه زیرساخت­ های شهری بردارد.

توسعه حمل­ و نقل عمومی و تسهیل ترافیک، پایدارسازی مالیه شهری، ارتقای کارایی سازمانی، توسعه مشارکت­ های اجتماعی و رضایت شهروندی، ارتقای ایمنی و محیط­ زیست پایدار، حفاظت از میراث طبیعی و تاریخی شهر و هوشمندسازی و شفافیت از دیگر اقدامات شهرداری پایتخت است و خلاصه ­ای مجمل از آن به پیوست گزارش اصلی ارائه می شود:

بر اساس این گزارش، ایجاد انضباط در ساخت­ و ساز با هدف بازگشت به مسیر طرح جامع، به عنوان مهم­ترین سند بالادستی و جلوگیری از فروش ظرفیت ­های زیستی شهر مهم­ترین محور اقدامات انجام شده در این دوره بود.

مهمترین دستاوردهای این راهبرد هوشمندسازی کامل فرآیندهای شهرسازی و جلوگیری از اعمال سلیقه در ضوابط صدور پروانه، کاهش ۶۴ درصدی متراژ پروانه ­های صادره مسکونی از ۱۸۱ به ۶۶ میلیون مترمربع و کاهش ۷۰ درصدی زیربنای پروانه ­های تجاری صادره از ۵.۳ به ۱.۷ میلیون مترمربع است.

کاهش ۶۳ درصدی تخلفات تعداد پروانه ­های مسکونی مغایر با دستور نقشه و کاهش ۷۴ درصدی مجموع طبقات مازاد در پروانه ­های مسکونی مغایر، کاهش ۸۷ درصدی بلندمرتبه سازی از ۵۶۷ فقره به ۷۰ فقره که بخش عمده ای از آن نیز مربوط به توافقات دوره قبل بوده است را می توان از دیگر دستاوردهای اجرای این سیاست برشمرد.

کارشناسان مدیریت شهری تهران، نوسازی میانگین ۱.۶ میلیون مترمربع سالانه (زیربنا) از بافت­ های فرسوده شهری در مجموع ۱۴ هزار و ۳۴۷ پلاک طی سالیان ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ و آزادسازی ۱۲۲ هزار مترمربع از فضاهای کارگاهی و تبدیل ۱۱۴ هزار مترمربع از آن به فضای سبز شهری، را به عنوان دیگر مزیت های اجرای این راهبرد معرفی می کنند.

توسعه فضاهای عمومی شهر از طریق احداث میدان­گاه ­ها از جمله میدانگاه­ های هفت تیر به مساحت هفت هزار و ۹۰۰ مترمربع، امیرکبیر به مساحت هشت هزار و ۴۰۰ مترمربع و اجرای میدان­گاه­ های دولاب، بریانک، دریافت و خورشید به مساحت ۳۲.۸ هزار مترمربع و همچنین آزادسازی یکهزار و ۳۹۴ هکتار از اراضی حریم (۶۶ درصد رشد) به عنوان دیگر دستاوردهای اجرای این راهبرد تبیین می شود.

در همین ازتباط اعلام شده است که کمربند سبز تهران از ۴۰ هزار و ۱۳۲ هکتار به ۴۳ هزار و ۸۵۲ هکتار افزایش یافته است.

بر اساس این گزارش، اجرای ۶ طرح بازآفرینی شهری از جمله فضای فوقانی تونل راه ­آهن تهران-تبریز به مساحت ۲ هزار و ۲۳۱ هکتار با عنوان باغ ­راه حضرت فاطمه(س) و کارخانه سیمان ری به مساحت ۹ هکتار نیز در رده خدمات این حوزه طبقه بندی شده است.

شهرداری تهران در این گزارش اعلام کرده که کاهش فاصله شمال و جنوب از طریق افزایش هزینه ­کرد در مناطق جنوبی، اجرای پروژه ­های توسعه محلی با اولویت مناطق کم ­برخودار و نیمه برخوردار، مناسب ­سازی شهر برای همه اقشار و توسعه دسترسی به حمل­ و نقل عمومی از مهمترین محورهای اقدامات مدیریت شهری در این دوره است.

در این حوزه افزایش هزینه­ کرد اعتبارات در مناطق جنوبی نسبت به شمالی تهران از ۰.۶۵ در سال ۱۳۹۵ به ۱.۳۱ در سال ۱۳۹۹ به عنوان یکی از مولفه های این بخش ارزیابی شده است.

تعریف ۲ هزار و ۹۰۷ طرح توسعه محلی (۸۹ درصد در محلات کم­برخوردار و نیمه برخودار) با اعتباری افزون بر سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و اتمام ۷۲۳ مورد از آن تاکنون، توسعه دسترسی به حمل ­و نقل عمومی با بهره ­برداری از ۴۰ کیلومتر مسیر مترو و افزایش تعداد ایستگاه ­ها از ۱۰۹ ایستگاه به ۱۳۷ ایستگاه و افزایش ۱۳ درصدی تعداد واگن‌های بهره‌برداری شده از دیگر خدمات این بخش معرفی شده است.

در همین ارتباط ارتقای نسبت محلات برخوردار از میادین و بازارها از ۵۷ به ۶۴ درصد، اتمام مناسب ­سازی ۴۰۰ هکتار بوستان و آغاز عملیات مناسب ­سازی ۱۷۸ هکتار بوستان دیگر و مناسب سازی ۱۱۵ بازار (معادل ۴۳.۵ درصد) و احداث ۲۶۱ کیلومتر پیاده‌رو مناسب­ سازی شده از دیگر دستاوردهای اجرای طرح های شهرداری پایتخت اعلام می شود.

در گام سوم نیز، اولویت توسعه حمل ­و نقل ریلی به بزرگراهی و رفع مشکلات ترافیکی از طریق توسعه شبکه حمل ­و نقلی از مهم­ترین اقدامات این دوره مدیریت شهری مطرح می شود.

از مهمترین دستاوردهای این بخش افزایش ۳.۷ برابری هزینه صورت گرفته در توسعه شبکه مترو به نسبت توسعه شبکه بزرگراهی (در دوره قبل این نسبت ۰.۷۲ بوده است) است.

بازبینی و طراحی خطوط جدید مترو تهران (خط ۸ تا ۱۱)، افزایش ۲۸.۵ درصدی تعداد اعزام قطار، افزایش ۳۳ درصدی ظرفیت روزانه حمل ­و نقل ریلی به ۲.۸ میلیون نفر و اتمام ۳۱ پروژه بزرگراهی و زیرساخت­ های شهری ناتمام به طول ۲۹ کیلومتر از دیگر دستاوردهای این حوزه بشمار می رود.

در حوزه پایدارسازی مالیه شهری نیز با وجود کاهش ۴۲ درصدی منابع در اختیار این دوره مدیریت شهری نسبت به دوره گذشته (به قیمت ثابت سال ۱۳۹۵) و علی­رغم بدهی قابل توجه به جا مانده از سنوات گذشته، تامین منابع از روش های پایدار، حفاظت از املاک و اراضی مدیریت شهری و ساماندهی وضعیت نابسامان مالیه شهری از مهم­ترین اقدامات این دوره است.

در این حوزه دستاوردهایی همچون کاهش سهم استقراض در بودجه از ۲۲ درصد به چهار درصد در سال ۱۳۹۹، کاهش ۵۲ درصدی درآمد عوارض بر مازاد تراکم (به ثابت سال ۱۳۹۵)، کاهش درآمد ناشی از تغییر کاربری و صفر شدن آن برای نخستین بار در سال ۱۳۹۹ و کاهش حدود ۳۷ درصدی هزینه‌های اداره شهر مطرح شده است.

بازپرداخت ۹.۷ هزار میلیارد تومان بدهی ناشی از تسهیلات بانکی و سود و جرایم آن در دوره فعلی که بیش از ۲ برابر اصل مبلغ تسهیلات دریافتی (۴ هزار میلیارد تومان) بوده است نیز به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای شهرداری تهران در این دوره مدیریتی اعلام شده است.

لازم به یادآوری است که به گفته مسئولان شهرداری پایتخت، در این دوره مدیریت شهری، نه تنها بدهی به خالص بدهی ها افزوده نشده، بلکه به میزان یکهزار و ۹۷۴ میلیارد تومان نیز از آن کاسته شده است.

تملک املاک به ارزش ۲ برابر املاک واگذار شده (از منظر وسعت ۱۴ برابر) نیز از دیگر مولفه هایی است که به عنوان دستاوردهای شهرداری اعلام می شود.

در زمینه خدمات این حوزه تعیین تکلیف ۲ هزار و ۶۶۲ ملک در اختیار غیر و ضابطه ­مند کردن واگذاری املاک از طریق اخذ مجوز از شورای اسلامی شهر برای واگذاری ۲ فقره ملک برای نخستین بار در تاریخ نیز مطرح می شود.

ارتقای کارایی سازمانی با رویکرد چابک­سازی سازمانی، ارتقای کیفی نیروی انسانی، اصلاح ساختاری بودجه و استقرار نظام ارزیابی عملکرد از مهم­ترین اقدامات مدیریت شهری در این دوره است.

کاهش ۱۳ درصدی نیروی انسانی با اتخاذ سیاست خروج هدایت شده، افزایش سهم جوانان و بانوان از پست ­های مدیریتی به ۳۳ درصد، افزایش ۲ برابری نیروی انسانی با تحصیلات فوق ­لیسانس و دکتری، جذب نیروی انسانی برای نخستین بار از طریق برگزاری آزمون استخدامی و تعیین پاداش مدیران بر اساس ارزیابی عملکرد برای نخستین­ بار نیز از دستاوردهای شهرداری تهران در این حوزه است.

اصلاح ساختاری بودجه نیز شامل منظور کردن بار مالی تبصره‌ها در ردیف‌ها، تمایز منابع و مصارف اختصاصی از عمومی، تدوین بودجه مشارکت و سرمایه‌گذاری و استانداردسازی ارقام ردیف‌های هزینه‌ای نیز به عنوان موفیقت های این دوره مدیریت شهری معرفی می شود.

در بخش دیگر نیز می توان به مشارکت‌های اجتماعی و رضایت شهروندی اشاره کرد که بر اساس این گزارش شامل استفاده از ظرفیت شهروندان و سازمان­ های مردم ­نهاد در اداره شهر، ساماندهی آسیب ­های اجتماعی و برگزاری جشن­ های مناسبتی با هدف افزایش نشاط جامعه می شود.

برگزاری انتخابات شورایاری ها بصورت الکترونیک در سال ۱۳۹۸ با شرکت ۵۰۳ هزار و ۲۰۲ نفر، برگزاری ۴۶ پویش متمرکز و ۳۰۰ پویش در سطح مناطق ۲۲ گانه، شبانه روزی کردن خدمات در تمامی گرم­خانه‌ها و ارائه خدمات به حدود ۹۶ هزار نفر و برگزاری کمپین سوگ و ارسال بسته‌های تسلیت برای خانواده ۱۸ هزار نفر از متوفیان تهرانی در سال ۹۹ به عنوان بخشی از خدمات این حوزه معرفی شده است.

همچنین ایجاد سامانه سمات باهدف تمرکز بر فعالیت‌های حمایتی و به‌منظور ثبت ۱۲ هزار خانواده نیازمند، توسعه مراکز توانمندسازی و مهارت آموزی کوثر به ۵۵ مرکز و ایجاد شغل پایدار برای زنان سرپرست خانوار، افزایش ۶۰ درصدی ظرفیت گرمخانه ­ها به ۲ هزار نفر، افزایش ۳.۲۵ برابری افراد پذیرش شده در مراکز اجتماعی به ۱۳ هزار نفر، افزایش ۲۵ درصدی مددسراها به ۲۰ مورد و افزایش ۷۸ درصدی تعداد مراکز پرتو به ۲۵ مورد در سال ۹۹ نیز از دیگر دستاوردهای این بخش بشمار می رود.

­در بخش دیگر نیز ایمنی و محیط زیست پایدار به عنوان بخشی از برنامه ها و دستاوردهای شهرداری تهران اعلام شده است که افزایش تاب آوری شهری، توسعه حمل­ و نقل پاک و انسان محور و ارتقای محیط زیست شهری از مهم­ترین رئوس عملکردی شهرداری تهران است.

در این زمینه افزایش طول مسیرهای دوچرخه‌سواری از ۵۰ به ۲۴۶ کیلومتر، افزودن ۱۳ دستگاه اتوبوس دوکابین، ۱۲۰ دستگاه تک‌کابین و ۱۳۰ دستگاه مینی‌بوس به ناوگان حمل­ و نقلی (عملکرد دولت از سال ۱۳۹۰ تاکنون در ایفای تعهدات خود صفر بوده است) به عنوان بخشی از شاخص ها مطرح است.

همچنین افزایش چهار برابری سهم اتوبوس ­های دارای استاندارد یورو چهار به ۱۳ درصد، نوسازی بالغ بر ۱۳ هزار دستگاه تاکسی فرسوده، افزایش ۴۸ درصدی ظرفیت مراکز معاینه فنی خودروهای سبک به سه هزار و ۱۸۷ میلیون خودرو، احداث ۷۶ بوستان به مساحت ۱۵۴.۳ هکتار، کاهش میزان چمن‌کاری و استفاده از گیاهان مقاوم به مساحت ۲۵۰ هکتار، رفع مسئله رشد تصاعدی سفید بالک­ها، افزایش نسبت نواحی دارای پایگاه بحران از ۶۶ به ۷۱ درصد و اجرای سامانه قطع اتوماتیک شبکه شریان‌های حیاتی در ۲۰۰ ایستگاه از ۴۵۰ ایستگاه تقلیل فشار گاز تهران به عنوان دیگر دستاوردهای این حوزه معرفی می شود.

در همین حوزه احداث ۱۴ کیلومتر شبکه جمع آوری آب ­های سطحی، احداث ۲۳ پروژه به طول ۲۰ کیلومتر در بخش توسعه زیر ساخت­های هیدرولیکی، خرید ۲۱ دستگاه نردبان و بالابرهای هیدرولیکی آتش­نشانی، طراحی ۱۶ ایستگاه استقرار خودرویی، ۳۳ ایستگاه موتورلانس و تعداد ۴۷ پد فرود اضطراری هلیکوپتر اورژانس با همکاری سازمان اورژانس، کاهش پسماند خانگی از هفت هزار و ۵۰۰ تن به پنج هزار تن با اجرای طرح کاهش پسماند (کاپ) و افزایش حجم بازیافت پسماندهای ساختمانی و عمرانی از ۱.۹۵ میلیون تن در سال ۱۳۹۶ به ۳.۶۱ میلیون تن در سال ۱۳۹۹ نیز به عنوان خدمات این حوزه بدان اشاره شده است.

در گامی دیگر حفاظت از میراث طبیعی و تاریخی شهر به عنوان مهم­ترین عنصر هویت ایرانی – اسلامی مطرح شده است و حفاظت و احیاء آن از محوری­ترین برنامه­ های مدیریت شهر تهران در این دوره بود.

در این زمینه اتمام ۱۱ پروژه احداث و بازسازی ساختمان و محوطه ابنیه تاریخی به مساحت ۱۲۰ هزار مترمربع و آغاز عمیات اجرایی ۲۲ پروژه به مساحت ۱۶۰ هزار مترمربع، انعقاد تفاهم­نامه با وزارت جهاد کشاورزی و واگذاری بهره ­برداری از ۲۲ هزار هکتار منابع طبیعی (بوستان‌­های جنگلی) به شهرداری و کاهش ۹۵ درصدی صدور پروانه در باغات به عنوان بخشی از دستاوردهای شهرداری اعلام شد.

تبدیل ۱۰ هکتار باغ به بوستان و تفرجگاه عمومی، افزایش ۲۰ درصدی طول قنوات ساماندهی شده و افزایش ۲۰ درصدی مساحت فضای سبز زیر پوشش شبکه آبرسانی به میزان یکهزار و ۵۸۵ هکتار را می توان به عنوان بخش دیگری از خدمات شهرداری تهران برشمرد.

از طرف دیگر هوشمندسازی و شفافیت به عنوان یکی از شاخص های عملکردهای شهرداری تهران در گزارش های این نهاد مطرح شده است.

بر همین اساس اعلام می شود که شهرداری پایتخت در این دوره مدیریت شهری تلاش کرده است با بهره­ گیری از فناوری­ های نوین، علاوه بر ارتقای کیفیت خدمات، با فساد اداری مقابله کند و در این راستا دستاوردهایی کسب کرده است.

تدوین سند برنامه و مدل بومی تهران هوشمند و تشکیل «شورای راهبردی تهران هوشمند» به‌عنوان مرجع سیاست‌گذاری و راهبری این برنامه، راه ­اندازی سامانه «تهران من» و اتصال آن به بیش از ۲۰ سامانه و پایگاه‌داده ملی و داخلی با هدف یکپارچه­‌سازی درگاه ارائه خدمات به شهروندان با بیش از سه میلیون کاربر، راه اندازی سامانه شفافیت در ۱۲ محور و انتشار برخط جزئیات قراردادهای متوسط و بزرگ، اطلاعات حقوقی مدیران، طرح ترافیک، اطلاعات پروژه­‌های شهری، اطلاعات پروانه‌­های صادره و اصلاح ۳۲ فرآیند محمل فساد در شهرداری تهران نیز به عنوان دستاوردهای طرح هوشمندسازی و شفافیت شهرداری پایتخت معرفی شده است.