۳۸سقاخانه در محدوده حصار ناصری تهران شناسایی شد

سقاخانه در معماری سنتی ایرانی، به فضاهای کوچکی در معابر عمومی اطلاق می‌شد که اهالی و کسبه برای آب دادن به رهگذران تشنه ایجاد می کردند که معمولا از ظروف سنگی بزرگی ساخته می شد و آب آشامیدنی در این محل می ریختند.

سقاخانه‌ها در ابتدا بیشتر جنبه خدماتی داشت و بانیان آن‌ها بیشتر به منظور صواب بردن، اقدام به ساخت و نگهداری آن‌ها می‌کردند، برخی سقاخانه‌ها دائمی بودند و برخی دیگر در زمانهای خاص به ویژه به هنگام عزاداری محرم برپا می‌شدند که برای آگاهی رهگذران در شب ها شمع‌هایی در اطراف سقاخانه تعبیه و روشن می‌شد.

سقاخانه ها از جنبه دیگری نیز ارزش داشت، برخی مردم با روشن کردن شمع در سقاخانه ها و توسل به ائمه، و بزرگانی که سقاخانه ها به نام آنها بنا شده بود، حاجت خود را بیان می کردند.

مدیر بافت تاریخی شهرداری تهران در گفت وگوبا خبرنگار ایرنا درباره سقاخانه ها می گوید: بیشترین سقاخانه ها در ۲ منطقه قلب پایتخت(۱۱ و ۱۲) شناسایی شده است که درصدد شناسایی سقاخانه های سایر مناطق تهران نیز هستیم.

ابوالفتح شادمهری با بیان اینکه بسیاری از این سقاخانه ها به صورت وقف در مکان های پرتردد به شکل و شمایل مذهبی و آیینی ساخته شده است، خاطر نشان کرد: با همکاری میراث فرهنگی استان تهران نقشه و مستند نگاری ویژه ای برای این اماکن تهیه شده است تا به حفظ آن منجر شود.

به گفته شادمهری، متولی نگهداری این اماکن اداره اوقاف است ولی درصدد هستیم تا سقاخانه ها ثبت ملی شود و با حفظ آنان بتوان هویت تاریخی و ارزشمند را برای ساکنان محدوده این اماکن در تهران زنده نگه داریم.

مدیر بافت تاریخی شهرداری تهران با بیان اینکه تاکنون پنج سقاخانه با همکاری شهرداری منطقه ۱۱ مرمت و احیا شده است، افزود: این رویه می تواند با همکاری سازمان زیباسازی، شرکت فضاهای فرهنگی شهرداری و میراث فرهنگی در راستای حفظ این اماکن یاری رساند.

حصار ناصری در زمان حکومت ناصرالدین شاه برای پذیرش جمعیت بیشتر ایجاد شد که باروی شهر تهران از ۸ به ۱۲ دروازه شامل دروازه شمیران (در انتهای پل چوبی)، دروازه دوشان تپه (در میدان شهدا)، دروازه دولاب (سه راه شکوفه)، دروازه خراسان (میدان خراسان)، دروازه شاه عبدالعظیم (میدان شوش)، دروازه غار (تقاطع خیابانهای شوش و هرندی)، دروازه خانی آباد (محل تلاقی خیابانهای شوش و شهید رجایی)، دروازه گمرک (انتهای خیابان مولوی)، دروازه قزوین (نزدیکی میدان قزوین)، دروازه باغشاه (انتهای خیابان امام خمینی)، دروازه یوسف آباد(محل تقاطع خیابان های جمهوری و حافظ)، دروازه بهجت آباد و دروازه چراغ برق درآمد.

شادمهری همچنین با اشاره به وجود یک هزار و ۸۰۰ بنای ارزشمند و تاریخی در شهر تهران، گفت: با همکاری فاوای شهرداری اطلاعات شماری از این بناها و جاذبه ها در سامانه ای به نشانی Map. Tehran. Ir برای معرفی شهروندان و گردشگران در نظر گرفته شده است.

وی با بیان اینکه در این سامانه معرفی جاذبه های گردشگری در قالب ۱۴۴ بخش از سوی مشاور طرح در نظر گرفته شده است خاطر نشان کرد: برای معرفی بهتر این اماکن شناسنامه ثبتی آنها از طریق میراث فرهنگی در حال  بارگذاری شد.

مدیر بافت تاریخی شهرداری تهران ادامه داد: هدف از راه اندازی این سامانه مجازی ایجاد بانک اطلاعات کامل بناها و رویدادها و نیز ایجاد انگیزش احساسات مردم در قبال آثار موجود است تا بتوانند بیشتر به هویت خود توجه کنند.

شادمهری بیان کرد که در این سامانه تصاویر و نقشه های موجود در سامانه تهران مپ http://map.tehran.ir واقع شده است.

وی اضافه کرد: همچنین در این سامانه که به صورت زبان فارسی است، ۵۴ رویداد مهم در بافت حصار ناصری نیز برای معرفی بیشتر بارگذاری شده است.

مدیر بافت تاریخی شهر تهران با بیان اینکه با همکاری شرکتی استارت آپ وابسته به دانشگاه تهران نیز تهیه نقشه های GIS سه بعدی ۴۰بنا تاریخی انجام شده است، گفت: دانش پژوهان می توانند از طریق اسکن بارکد در سامانه دیگری با عنوان QR CODE (رمزنگاری) این تصاویر را ببینند، که حتی اگر لوکیشن گوشی روشن باشد در نزدیک ترین محل اطلاعات برای افراد می آید که با اسکن می توانند وارد نقشه های سه بعدی این ۴۰ بنای تاریخی شوند.

وی بیان کرد: با توجه به نبود تابلو های مشخصی از این بناها علاقه مندان با نزدیک شدن به این اماکن در قالب سه زبان(انگلیسی، فارسی و عربی) اطلاعات آن رابهتر ملاحظه کنند.