ارزیابی سیاست انتقال آب خوزستان

به گزارش ایرنا رییس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: ۱۴۳ طرح بزرگ انتقال بین حوضه ای آب در دنیا گزارش شده است اما برخی از این طرح ها با شکست و برخی دیگربا موفقیت همراه بوده اند و به همین دلیل نشست‌هایی در فرانسه انجام شد که با انجام ارزیابی‌های لازم، معیارهای مورد نظر برای انتقال بین حوضه ای آب تعیین شود.

مهدی قمشی افزود: معیارهای یونسکو  دردنیا به عنوان نقشه راه کشورهایی است ‌که انتقال بین حوضه ای آب را با رعایت کردن اصول به گونه ای انجام دهند تا مشکلی ایجاد نشود.

معیارهای انتقال بین حوضه ای آب 

وی در تشریح این معیارها گفت: ناحیه مقصد باید تمام روش های جایگزین آب و مدیریت تقاضا را انجام داده باشد، حوضه مبدا نباید در آینده دچار مشکل کمبود آب شود و احساس کند محدودیتی در منابع آب ایجاد شده، انتقال آب نباید سبب شود محیط زیست به ویژه در مبدا دچار مشکل شود.

قمشی بیان کرد: این طرح‌ها باید از نظر پیامدهای اجتماعی و فرهنگی ارزیابی شوند و اثبات شود اختلالی از نظر فرهنگی ، اجتماعی در حوضه های انتقال آب مبدا و مقصد ایجاد نمی کند و در صورت انتقال آب، باید حوضه مبدا در منافع حاصل از انتقال شریک باشد.

بیشترین انتقال آب کشور مربوط به سرشاخه‌های کارون و دز

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه داد: آنچه در ایران اتفاق افتاد هیچ کدام از معیارهای یاد شده را پوشش نمی‌دهند و تا کنون بیشترین انتقال آب کشور مربوط به سرشاخه‌های کارون و دز بوده است.

وی گفت: سالانه یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب از کارون بزرگ به زاینده رود و بخشی به قمرود منتقل می‌شود که این میزان نسبت به آورد متوسط کارون یک هفدهم است که در سالهای خشکسالی این درصد زیادتر خواهد شد.

قمشی اظهارداشت: چون خوزستان پایین دست انتقال آب‌ها قرار گرفته در صورت بروز خشکسالی، سهم انتقال آب اتفاق می‌افتد و خشکسالی‌ها به صورت مضاعف به خوزستان منتقل می‌شود.

وزارت نیرو مساله انتقال آب را متوقف نکرده است

این استاد دانشگاه توضیح داد: وزارت نیرو مساله انتقال آب را متوقف نکرده یعنی در حال حاضر بعد از انتقال یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب، سه طرح دیگر انتقال آب در حال اجراست که سالانه حدود یک میلیارد متر مکعب از سرشاخه های کارون و دز منتقل می کند و ۵۰۰ میلیون متر مکعب نیز طرح های در دست مطالعه است.

وی ادامه داد: در صورت به نتیجه رسیدن این طرح ها حدود ۲.۸ ملیارد متر مکعب آب از سرشاخه های کارون حدف و به حوضه های دیگر می رود که تقریبا یک ششم آورد کارون است و برای استان خوزستان بحرانی خواهد بود.

از دست دادن فرصت تولید انرژی برق آبی

قمشی با اشاره به اینکه در حوضه کارون پنج نیروگاه برقابی وجود دارد گفت: در حوضه کارون بزرگ به ازای هر متر مکعب آب انتقالی، فرصت تولید انرژی برقابی را از دست می دهیم.

رییس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز اضافه کرد: هزینه تولید برق در هر متر مکعب در حوضه کارون در سال ۱۴۰۰، معادل ۲۴ هزارریال است بنابراین کشور به ازای هر یک میلیارد متر مکعب انتقال آب، ۲۴ هزار میلیارد ریال برای انرژی برقابی ضرر می کند لذا از نظر منافع ملی، انتقال آب هیچ توجیهی ندارد.

حوضه کارون به ۲۰تا ۲۵ میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد

وی توضیح داد: در حال حاضر حوضه کارون به حداقل ۲۰تا ۲۵ میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد در حالی که آورد حوضه کارون بزرگ در طی سال گذشته برای خوزستان ۱۴.۵ میلیارد متر مکعب بوده است.

قمشی افزود: طرح های انتقال آب علاوه بر مساله تولید برقابی، اثر نامطلوب بر کیفیت آب خوزستان و بر روی آبهای زیر زمینی، چاه‌ها و چشمه های محل انتقال یعنی چهار محال و بختیاری دارد و در مجموع به جز جابجایی محل کشاورزی از خوزستان به استان های دیگر معنی دیگری ندارد.

رییس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: استان‌های اصفهان، کرمان و یزد مشکل آب شرب و بهداشت ندارند یعنی آب منطقه آنها برای صنعت و بخشی ازکشاورزی کفایت می کند بنابراین آب انتقالی واقعا برای شرب وبهداشت نیست بلکه برای کشاورزی است و فقط ضرر به دنبال دارد.

 وی توصیه کرد: مناطق مقصد که ممکن است با مشکل آب روبرو باشند می‌توانند با مدیریت تقاضا مشکل خود را حل کنند و صنایع را به سمت استفاده ازآب‌های غیر متعارف سوق دهند و الگوی کشت را در استان خود تغییر دهند.

خوزستان در سال آبی جاری با تنش شدید آبی روبه رو شده است.