جشنی به شکرانه جهانی شدن هورامان

به گزارش ایرنا، در این مراسم جمعی از مردم شهر سنندج و منطقه هورامان و همچنین هنرمندان استان با لباس‌های کُردی حضور به هم رسانده و بر روی صندلی‌هایی با رعایت فاصله اجتماعی نشسته بودند، برخی نیز که دیرتر آمدند ایستاده برنامه جشن ثبت جهانی هورامان را نظاره می‌کردند.

«بهمن مرادنیا» استاندار کردستان، «بهرام نصراللهی زاده»، رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، «یعقوب گویلیان» مدیرکل میراث فرهنگی، «امین مرادی» رییس حوزه هنری، «محمدعظیم ملک»، مدیرکل امور اقتصادی و دارایی از جمله مهمترین مسوولان استانی بودند که در این برنامه حضور داشتند.

در بخش‌های مختلف جشن ثبت جهانی هورامان، موسیقی و فرهنگ مردم این منطقه به اجرا و نمایش درآمد و نورافشانی، پخش آهنگ‌های هورامی و تشویق‌های پیاپی حضار فضایی شاد و مفرح را ایجاد کرده بود.

هرچه در این مراسم دیده می‌شد همه رنگ و بوی هورامان را داشت و مجری برنامه هم با یک شعر هورامی برنامه را آغاز کرد و پس از او استاندار کردستان و مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان به عنوان سخنرانان این مراسم سخنانی را ایراد کردند.

ثبت جهانی هورامان، بزرگترین رویداد فرهنگی و تاریخی کردستان

استاندار کردستان در این آیین اظهار داشت: ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان  در یونسکو تاثیر بسیار زیادی در رونق و توسعە گردشگری کردستان خواهد داشت.

بهمن مرادنیا گفت: امروز یکی از بخش های مهم درآمدی کشورها از بخش توریسم و گردشگری حاصل می شود و بی گمان ثبت جهانی  هورامان می تواند در افزایش درآمد مردم منطقە نقش زیادی ایفا کند.

وی افزود: ثبت جهانی هورامان بە عنوان میراث فرهنگی در یونسکو می تواند این منطقە و کردستان و پتانسیل های آن را بە دنیا معرفی کند.

مرادنیا با بیان اینکە هورامان میان ۲ استان کردستان و کرمانشاە واقع و بخشی از آن نیز در خاک اقلیم کردستان عراق است، ادامه داد: ما آمادگی داریم تا تجربیات خود را در زمینە ثبت جهانی هورامان در اختیار اقلیم کردستان عراق قرار دهیم تا این اتفاق نیز در آن منطقە روی دهد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردستان هم از ثبت جهانی هورامان به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی و تاریخی در استان یاد کرد که در فرهنگ و تاریخ این منطقه ماندگار شد.

یعقوب گویلیان به اقدامات صورت گرفته در راستای ثبت جهانی هورامان اشاره و اضافه کرد: تهیه اطلس معماری، اطلس باستان شناسی، انجام مطالعات بافت ۲۵ روستا، ثبت ملی ۲۱ روستا و ۲۰ اثر طبیعی منطقه هورامان از جمله اقداماتی بوده که در این راستا صورت گرفته است.

وی با اشاره به اینکه هورامان ذخیرگاه بزرگ فرهنگی است، افزود: فرهنگ و آیین، زبان و ادبیات و عرفان چندین هزار ساله منطقه هورامان را باید به دنیا بشناسانیم که با ثبت جهانی این کار امکانپذیر است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردستان ادامه داد: تعامل بین مردم و طبیعت در بخش‌های مختلف، روش معیشت، کشاورزی و باغداری، صنایع دستی، معماری، فرهنگ و مراسم‌های چندین هزار ساله هورامان باید حفظ شود که در این راستا نقش مردم و مسوولان بسیار پررنگتر از گذشته باید باشد.

وی گفت: سازمان جهانی گردشگری از این پس تبلیغات خود را از این منطقه به عمل خواهد آورد که باعث جذب گردشگران خارجی به این منطقه، ارز آوری، اشتغال و توسعه و رونق هورامان می‌شود.

گویلیان به ضرورت همکاری و تعامل هرچه بیشتر مابین ۲ استان کردستان و کرمانشاه تایید کرد و اظهار داشت: ثبت جهانی هورامان کل منطقه غرب کشور را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد که امیدواریم باعث رونق و توسعه منطقه شود.

وی در پایان سخنان خود پیام «علی اصغر مونسان» وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را خطاب به این مراسم و ثبت جهانی هورامان قرائت کرد.

نوای شمشال، ساز تخصصی منطقه هورامان

در ادامه مراسم، نوای دف و شمشال و تنبک در هم آمیخته شد که بسیار مورد استقبال حضار قرار گرفت، به ویژه نوای شمشال که ساز تخصصی منطقه هورامان است و هورامی زبان‌ها آن را بسیار دوست دارند. (شمشال، سازی بادی و شبیه به نی است)

در بخشی دیگر از این برنامه، مجری به میان حضار رفت و از آنها خواست که در همان لحظه هر چه در مورد هورامان به ذهنشان خطور می‌کند را در یک جمله بازگو کنند.

بهرام نصراللهی زاده، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کردستان گفت: هورامان هویت کردستان است.

امین مرادی، رییس حوزه هنری کردستان هم اظهار داشت: هورامان یعنی اصالت و فرهنگ غنی.

میدیا رحیمی، خبرنگار صداوسیما هورامان را یک قطعه از بهشت توصیف کرد.

شفیع کیمنه‌ای خالدی از اساتید به نام موسیقی هورامان اظهار داشت: هورامان دوای درد و رنج‌ها و مایه آرامش خاطر انسان است.

سیمین چایچی از شاعران زن کردستان هم گفت: هورامان یعنی ملودی‌های زیبا و قدیمی کُردی.

خروش چهل دف با همراهی نواهای عارفانه هورامی

اجرای دفنوازی گروه چهل دف کردستان نیز یکی دیگر از برنامه‌های جشن ثبت جهانی هورامان بود که خروش دف‌ها با شعرهای هورامی عجین شده بود و مراسم سنتی عروسی پیرشالیار را که خاص منطقه هورامان است در ذهن تداعی می‌کرد.

یکی از شعرها “جژنه‌ن، شادیه‌ن، موبارک باده‌ن” (جشن و شادی و مبارک باد است) بود که خواننده با همراهی دفنوازان اجرا می‌کرد و در ادامه شعرهای عارفانه‌ای دیگری هم به زبان هورامی خوانده شد، به سان آنچه در مراسم سماع دراویش هورامانی در مراسم سنتی عروسی پیرشالیار اتفاق می‌افتد.

یکی از حاشیه‌های جالب این برنامه هم اهدای یک نوع تسبیح خاص منطقه هورامان از سوی آقای «سلام کارگر» از اهالی این منطقه به استاندار کردستان بود که استاندار هم از او تشکر کرد.

اما اگر کمی با فرهنگ منطقه هورامان آشنایی داشته باشی می‌دانی که سیاچمانه نوایی برآمده از دل این منطقه است که بدون هیچ سازی بوده و صرفا اشعاری است که با نظم و وزن خاصی به وسیله حنجره شخص خواننده ادا می‌شود و تبحر خاصی را لازم دارد.

اجرای سیاچمانه توسط استاد شفیع کیمنه‌ای

اجرای سیاچمانه استاد «شفیع خالدی کیمنه‌ای» یکی از بخش‌های جذاب جشن ثبت جهانی هورامان بود که بسیار مورد استقبال حضار و به ویژه هورامی زبان‌ها قرار گرفت.

استاد شفیع کیمنه‌ای که در سن ۸۰ سالگی به سر می‌برد، اینگونه سیاچمانه می‌خواند : “سیاچه مانه سیاچه مانه  / به هه شتی ئه شقه ئه‌و هه‌ورامانه / سیاچه مانه سیاچه مانه /  هه ورامان جیگای سیاچه مانه” (سیاچمانه سیاچمانه / بهشت عشق است هورامان/ سیاچمانه سیاچمانه/ هورامان جایگاه سیاچمانه).

وسعت و قدرت بالای حنجره این استاد به‌نام منطقه هورامان باعث شد که مردم از او اجرای آهنگ “چپله” را که یک نوع آهنگ شاد خاص منطقه هورامان است بخواهند که او هم برای حضار اجرا کرد و چند نفر از مردان منطقه هورامان همراه با این آهنگ، هلپرکی هورامی(رقص خاص منطقه هورامان) را اجرا کردند.

ثبت جهانی هورامان باعث حفظ زبان هورامی می‌شود

مدیرمسوول موسسه فرهنگی و ادبی قلم هورامان نیز در این مراسم طی سخنانی کوتاه ثبت جهانی هورامان را زیباترین روز برای مردم این منطقه و استان کردستان توصیف کرد و آن را مایه افتخار دانست.

ارسلان اردلان به در معرض خطر بودن زبان هورامی اشاره کرد و گفت: با ثبت جهانی هورامان زبان هورامی حفظ می‌شود و دیگر از بین نمی‌رود.

اجرای چند قطعه دیگر آهنگ هورامی و کردی شاد به خوانندگی «فرید رحیمی» پایان بخش برنامه‌های مراسم جشن ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان در کاخ موزه خسروآباد سنندج بود.

منطقه هورامان با دارا بودن معماری پلکانی، آب و هوای مطبوع، آداب و رسوم سنتی، پوشش خاص، صنایع دستی و غذاهای محلی خود منحصربفرد است. این منطقه استان‌های کردستان، کرمانشاه و بخشی از اقلیم کردستان عراق را در برمی‌گیرد که در کردستان، بخش‌هایی از شهرستان سنندج و کامیاران و بخش عمده‌ای از سروآباد و مریوان و در کرمانشاه، شهرستان جوانرود و پاوه به صورت کامل و بخش‌هایی از روانسر و ثلاث باباجانی را شامل می‌شود.

بر اساس بررسی‌های صورت گرفته هورامان بیش از ۷۰۰ روستا را در این ۲ استان غربی ایران شامل می‌شود، اما در حال حاضر حدود ۶۰ روستای آن به صورت بکر و دست نخورده باقی مانده است

شواهد باستان شناسی بدست آمده نشان می‌دهد که قدمت هورامان به دوران پارینه سنگی میانی و به حدود ۴۰ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.

پرونده منظر فرهنگی منطقه هورامان روز سه شنبه(پنجم مردادماه ۱۴۰۰) در چهل و چهارمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو مورد تایید اعضا قرار گرفت و ثبت جهانی شد.

هورامان بیست و ششمین اثر جهانی ایران و سومین منظر فرهنگی ثبت شده پس از منظر فرهنگی بم و منظر فرهنگی میمند است که در یونسکو به ثبت رسید.

استان کردستان دارای یک هزار و ۵۲۴ اثر تاریخی شناسایی شده و ۹۱۵ اثر تاریخی ثبت شده شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول، قنات و مکان‌های طبیعی بوده که ۹۱۵ اثر ثبت شده استان در فهرست آثار ملی شامل ۷۷۸ اثر غیر منقول (شامل آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، ۲۵ مورد میراث طبیعی، ۹۳ مورد میراث معنوی و ۲۹ مورد میراث منقول است.