استان هااقتصادیراه وشهرسازیگیلان
قطار قزوین رشت به ایستگاه آخر رسید
قطار قزوین رشت به ایستگاه آخر رسید. قطار مسیر راه آهن قزوین به رشت با حضور نوبخت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه به حرکت در آمد. تا مسافران را از قزوین به رشت جابه جا کند و یک طرح ملی کلید بخورد.
تاریخچه ورود راه آهن به ایران:
برای اولین بار در خط آهن ایران، خط آهن تهران به شاه عبدالعظیم حسنی در ری بود که در سال ۱۲۶۱ هجری شمسی مطابق با ۱۸۸۳ میلادی امتیاز آن را موسیو فابیوس بواتال فرانسوی از ناصرالدین شاه دریافت کرد. بعدها بواتال امتیاز خود را به بلژیکی ها فروخت، در ابتدا و طبق قرار دادی ۹۹ ساله شرکت <<آتلیرز د توبیز>> وظیفه داشت برنامه گسترده ای را در زمینه احداث خط آهن و تراموا در سراسر ایران پیاده کند اما در نهایت به جز خط آهن تهران – شاه عبدالعظیم خط آهن دیگری تأسیس نشد.
شرکت بلژیکی، لکوموتیو ها و واگن ها و دیگر لوازم و تأسیسات را در بلژیک ساخته و ریل گذاری که جمعا ۸۷۰۰ متر بود را تمام و واگن‌ها را به لوکومتیو های مدل N665 متصل ساخت. ولی با گذر زمان با مشکلاتی در راه آهن ایران مواجه شد که به طور کلی با مشکلاتی که در خطوط آهن اروپا با آن ها مواجه بود تفاوت داشت.
در ایران مشکلاتی همچون ایستادگی و جلوگیری صاحبان زمین هایی که با عبور خط آهن از زمین هایشان مخالف بودند و یا دست از کار کشیدن کارگران و اخلال گری شرکتهای حمل و نقل وجود نداشت بلکه مشکل اصلی در ایران اعتقاد به خرافات و ارتجاع دربین مردم و گروهای خاص بود. زمانی که که خط تهران – شاه عبدالعظیم راه اندازی شد. اقشار مختلف برای مشاهده این پدیده شگفت انگیز یا غول آتش خوار که به هنگام حرکت از تنوره اش بخاری غلیظ بر می‌خواست و به همین جهت آن را ماشین دودی لقب داده بودند، می‌آمدند ولی کسی حاضر به سوار شدن بر آن نبود.
نحوه نام گزاری ماشین دودی
مهندس بلژیکی وقتی اوضاع بد آن دوران را دید. نزد شاه قاجار رفت و جریان را به اطلاع ایشان رسانید. ناصرالدین شاه نیز برای از بین بردن ترس و وحشت عمومی دستور داد تا عده ای از مشهورترین افراد، سرداران و سپهسالاران در حالیکه سرا پا مسلح بودند در معیت وی با ماشین دودی به حضرت شاه عبدالعظیم بروند تا ترس مردم بریزد. عده ای از ملتزمین زیر لب ذکر گرفته و عده ای کفن به گردن انداخته بودند. روزی که شاه و درباریان سوار بر این ماشین عجیب شدند. علما از مدتی پیش به حضرت عبدالعظیم رفته بودند. هنگامی که به چشم خود دیدند که هیچ اتفاق بدی برای مسافران ماشین دودی رخ نداده است. آن وقت سوار قطار شدند.
همچنین نقل است که ناصرالدین شاه قاجار پس از اولین سفرش با قطار ری رو به اطرافیانش می‌کند و می گوید: «سوار شدن بر ماشین دودی اوقات ما را خوش کرد.» همراهان هم جمله شاه را تصدیق کرده و هیولای آهنی را از آن پس «ماشین دودی» صدا کردند.
به دنبال این مسافرت ترس مردم ریخت و سیل مسافران به طرف ماشین دودی سرازیر گردید. همچنین مدیر کمپانی بلژیکی برای آن که نظر مساعد علما را نیز جلب کند قسمتی نیز مخصوص علما تعبیه کرده بود.
زمانی که راه آهن سراسری درشرف اتمام بود، وزارت راه مأمور ساختمان سایر خطوط گردید.
اولین خطی که پس از خط سراسری اقدام به ساختن ساختمان آن گردید، خط گرمسار مشهد بود. ساختمان خط مزبور از روز ۲۴ اسفند ۱۳۱۶ آغاز و زیرسازی و ریل‌گذاری آن تا ایستگاه شاهرود به طول ۳۱۵ کیلومتر تا سال ۱۳۲۰ به اتمام رسیده و بهره برداری از آن شروع شد. عملیات ساختمانی از شاهرود به بعد به علت بروز جنگ جهانی دوم متوقف گردید. تا اینکه بعد از پایان جنگ مجددا عملیات ساختمانی آن از سال ۱۳۲۶ به وسیله وزارت راه و از اعتبارات سازمان برنامه شروع گردید و پس از پیشرفت عملیات ساختمانی از اسفندماه ۱۳۳۳ ریل‌گذاری آن به وسیله اداره ساختمان وزارت راه و از هفدهم دی ماه ۱۳۳۴ توسط راه آهن دولتی ایران آغاز و در رهفدهم دی ماه ۱۳۳۵ خاتمه یافت و از همان تاریخ اقدام به قبول بار از همه نقاط راه آهن به این خط گردید.
دومین خطی که پس از تکمیل راه آهن سراسری اقدام به ساختن آن گردید، خط تهران – تبریز می‌باشد.
ساختمان این خط روز هجدهم آبان ماه ۱۳۱۷ از تهران شروع و تا روز چهاردهم آبان ماه ۱۳۲۱ ساختمان و ریل‌گذاری آن تا میانه خاتمه یافت و بلافاصله بهره برداری از آن شروع گردید. لیکن به علت بروز جنگ جهانی دوم عملیات این خط نیز متوقف و پس از پایان جنگ مانند خط گرمسار-مشهد عملیات ساختمانی آن به وسیله وزارت راه شروع و ریل‌گذاری آن از میانه شروع و روز ۲۹ مهر ۱۳۳۵ به ایستگاه مراغه رسید. از دهم دی ماه ۱۳۳۵ بهره برداری از تهران تا مراغه آغاز گردید.
ساختمان خط قم-یزد از نهم آذرماه ۱۳۱۷ از قم شروع و پیش‌بینی شده بود که در سال ۱۳۲۱ خاتمه یابد. لیکن پس از وقایع ۱۳۲۰ عملیات خط مزبور نیز متوقف گردید. چون قسمتی از زیرسازی این خط حاضر و برای ریل‌گذاری آماده بود. در تاریخ ۲۹ فروردین ۱۳۲۶ راه آهن دولتی ایران با مصالح موجود اقدام به ریل گذاری از قم به کاشان نموده و در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۲۸ عملیات ریل‌گذاری خاتمه یافته و از روز ۱۹ خرداد ماه ۱۳۲۸ بهره برداری آن شروع شد.
خطوط ریلی فعلی:
- طول خطوط اصلی: ۱۰۴۷۵ کیلومتر (۹۴ کیلومتر با عرض ریل پهن) ۸۵۷۵ کیلومتر خط اصلی ۱۸۹۹ کیلومتر خط دوم می‌باشد.
- طول خطوط فرعی (تجاری صنعتی مانوری) ۲۹۶۲ کیلومتر
- طول خطوط برقی (جلفا-تبریز): ۱۴۸ کیلومتر
- طول خطوط دوم (دو خطه): ۱۹۰۰ کیلومتر
- تأسیسات تعویض بوژی (هزارچرخ) واقع در ایستگاه مرزی بین‌المللی جلفا و سرخس که برای ترانزیت بار یا واگن های خالی به کار می‌رود. در هر ۲۴ ساعت و در دو نوبت کاری می‌توان حدود ۲۰۰ واگن (هر واگن دارای ۴ محور یا ۲ بوژی) را تعویض کرد.
- پایانه های حمل کانتینر با تجهیزات بلند کردن و جابه جا کردن واقع در پایانه های بندر امام خمینی و بندر عباس و ایستگاه‌های راه آهن در مهرآباد، جلفا، سهلان و غیره
- طول معادل خطوط (یک خطه و دو خطه) ۱۰۴۵۹ کیلومتر
افتتاح خط راه آهن رشت قزوین:
ساخت راه‌آهن قزوین-رشت از سال ۸۵ آغاز شد.
خط آهن قزوین – رشت به عنوان بخشی از کریدور شمال-جنوب، کشورهای آسیای میانه، CIS و روسیه را به بنادر جنوبی ایران و سپس اقیانوس هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس متصل می‌کند و موجب اشتغال زایی، کاهش هزینه های حمل، جلوگیری از تولید آلاینده های زیست محیطی، رشد ترانزیت منطقه، کاهش مصرف سوخت، کاهش بار ترافیکی جاده ها و تصادفات رانندگی و سهولت حمل و نقل می‌شود.
این مسیر ریلی از سمت شمال نیز با اتصال به بندر انزلی و آستارا به جمهوری آذربایجان و اروپای شرقی ادامه مییابد که مسیری مطمئن برای جابه‌جایی مسافر و کالا در منطقه است.
پروژه خط آهن قزوین-رشت از چند دیدگاه جزو پروژه‌های ملی و تأثیرگذار بین‌المللی است.
استان قزوین با موقعیت مناسب جغرافیایی دسترسی، از طریق شبکه جاده ای به استان های شمالی متصل بوده و از طریق شبکه ریلی نیز با تهران و شمال غرب مرتبط است. در شرایط زمانی، که میزان مسافرت ها به مناطق شمالی از طریق کرج به قزوین و شمال افزایش مییابد، ترافیک در آزاد راه قزوین-رشت سنگین می‌شود. بنابراین وجود یک خط ریلی برای کاهش بار جاده در کنار آزاد راه موجود ضروری و این موضوع از نگاه حمل و نقل مسافری مهم است.
استان قزوین که ترافیک ۱۲ استان کشور را پوشش می‌دهد، می‌تواند به عنوان یک بارانداز مناسب عمل کند و با اجرای این پروژه (خط آهن قزوین-رشت) حمل کالای وارداتی به کشور و صادرات با محوریت استان قزوین در ایستگاه سرچشمه صورت خواهد گرفت که در اقتصاد و بازرگانی و تجارت کالا و روان شدن شبکه حمل و نقل تاثیر زیادی در این استان خواهد داشت. این خط آهن برای توسعه ترانزیتی کشور نیز جزء خطوط ریلی مهم محسوب می‌شود، بنادر شمالی و جنوبی کشور از طریق این خط آهن به یکدیگر متصل می‌شوند و از نظر ترانزیتی، قابلیت جابه‌جایی انبوهی از بار در کریدور شمال ـ جنوب کشور فراهم خواهد بود، ضمن آن که این خط آهن منبع درآمدی بسیار خوبی برای کشور خواهد شد.
خط آهن قزوین-رشت از چشم اندازهای زیبای شمال عبور می‌کند، وجود مناطق جنگلی و مناطق کوهستانی در کنار رودخانه ها، توربین های بادی تولید برق و سد منجیل، این مسیر ریلی را از نظر گردشگری حائز اهمیت کرده است.
خط آهن قزوین-رشت در پهنه طبیعتی زیبا و پل‌های مینیاتوری، به‌طول ۱۶۴ کیلومتر امتداد دارد، این پروژه ریلی شاهکار مهندسی در کشور است و پل های بسیار بزرگ و عظیم و تونل‌های متعدد در این پروژه ساخته شده است به لحاظ مهندسی ایرانی از جمله پروژه‌های منحصر به فرد محسوب می‌شود، در این‌باره می‌توان گفت بزرگ‌ترین پل ریلی کابلی کشور به‌طول ۵۶۰ متر در حاشیه سد منجیل احداث شده است. این مسیر در ۹ قطعه اجرا شد و حدود هشت پیمانکار و چهار مشاور در اجرای آن مشارکت دارند، صعب‌العبور و کوهستانی بودن بخش‌هایی از مسیر موجب کندی اجرای این پروژه در فصولی از سال شد زیرا ۵۰ درصد این پروژه در مناطق کوهستانی واقع شده است. این پروژه ۱۶۴ کیلومتر طول دارد، در مسیر این خط ریلی، حدود ۷۰ دهنه پل بزرگ در مجموع به طول ۱۷ کیلومتر و ۵۳ دستگاه تونل به طول ۲۲ کیلومتر ساخته شد.
داشتن ۵۳ پل خاص، از ویژگی‌های راه‌آهن قزوین ـ رشت ـ انزلی است،
سرعت قطارهای مسافری که قرار است در این خط‌‌آهن تردد کنند، ۱۶۰ کیلومتر در ساعت و سرعت قطارهای بار‌ی ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت برنامه‌ریزی شده است.
قطار قزوین رشت به ایستگاه آخر رسید:
با بهره‌برداری از راه آهن قزوین -رشت، گام نخست حذف گره ترافیکی مسیرهای منتهی به گیلان برداشته شد و با بهره برداری از ۸ کیلومتر باقی مانده از آزادراه، گام نهایی برداشته خواهد شد. با حضور محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه خط آهن قزوین ـ رشت مورد بهره‌برداری آزمایشی قرار گرفت. گفته می‌شود ظرف دو تا سه ماه آینده این خط آماده بهره‌برداری نهایی شده و برای سفرهای نوروزی ۹۸، مسافران می‌توانند از خط آهن برای سفر به استان گیلان بهره ببرند. به خصوص که این خط آهن با عبور از جنگل و دریاچه سد منجیل به صورت پل هوایی، یکی از زیباترین خطوط آهن کشور محسوب شده و گردشگری ریلی را تقویت می‌کند. برای ساخت این خط آهن از سال ۸۴، هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان هزینه شد.
با توجه به اینکه استان گیلان یکی از سه استان اصلی گردشگری کشور در کنار مازندران و خراسان رضوی به شمار می‌آید، در ایام پیک سفرها مانند ایام نوروز، تعطیلات عید فطر یا هفته آخر شهریور همواره با ترافیک سنگین در محور آزادراه قزوین ـ رشت مواجه هستیم که افتتاح و بهره‌برداری نهایی از این خط آهن می‌تواند بخش زیادی از مسافرانی را که برای گذراندن تعطیلات با خودرو شخصی به رشت سفر می‌کنند از جاده به ریل منتقل کند.
معاون رئیس جمهور با اشاره به افتتاح آزمایشی خط آهن قزوین – رشت گفت:
اگر این خط ریلی به بندرانزلی وصل شده و زمینه تبادل کالا را فراهم کند، آن گاه به بهره‌مندی اقتصادی رسیده‌ایم. محمدباقر نوبخت روز جمعه در جمع خبرنگاران در استادیوم انزلی افزود: اتصال راه‌آهن فقط رشت اگر چه کار بزرگی بود، اما کافی نیست و هدف بزرگتری مدنظر دولت است. وی قطعه رشت به انزلی در ادامه این خط ریلی را هم مهم دانست و ادامه داد: در بازدیدی که از این مسیر داشتم، کارها در حال انجام است و در بخش‌هایی از این مسیر نیاز به تملک اراضی هست که باید انجام شود.
منبع: ویکی پدیا، تسنیم، تی نیوز، فارس نیوز
