چشم‌انداز بخش تعاون در کردستان

به گزارش ایرنا، واژه تعاون را همکاری و یاری رساندن به یکدیگر معنا کرده‌اند که در بخش اقتصادی نیز به مفهوم ساده می‌توان به مشارکت جمعی در کار و سرمایه یکدیگر در قالب یک یا چند واحد تولیدی تلقی کرد که این بخش در دنیا مورد استقبال بسیاری زیادی قرار گرفته و طی چند دهه اخیر نیز در کشورمان، اهمیت آن بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

از طریق فعالیت‌های تعاونی، سطح زندگی مردم به مراتب بهتر و سریع‌تر ارتقا می‌یابد، به علاوه فرهنگ تعاونی، اساس دموکراسی و مشارکت مردمی ‌را استحکام می‌بخشد و در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی برای افرادی که با هوش و درایت خود طرز تفکر جمعی و احترام به افکار و عقاید یکدیگر را پذیرفته‌اند، منافع بسیاری را در پی خواهد داشت.

علیرغم ظرفیت بالایی که بخش تعاون در توسعه اقتصاد دارد اما آنطور که باید از این ظرفیت بالقوه استفاده نشده و براساس برنامه پنج ساله توسعه که سهم ۲۵ درصدی در اقتصاد کشور را برای بخش تعاون در نظر گرفته است، آنگونه که بررسی‌ها نشان می دهد هنوز تا رسیدن به این جایگاه فاصله بسیاری را در پیش داریم.

خبرگزاری ایرنا مرکز کردستان همزمان با ۱۳ شهریور روز تعاون، با توجه به اهمیت بخش تعاون در اقتصاد کشور و بررسی وضعیت این بخش در استان، میزگردی را با حضور «علی اصغر عباسی» مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کردستان، «سید خالد حسینی» عضو هیات رییسه اتاق تعاون استان و «سید انور هاشمی» مدیرعامل تعاونی تامین نیاز صنایع پلاستیک و شیمیایی صنوبر کردستان برگزار کرد.

در این میزگرد، فعالان و کارشناسان بخش تعاون در استان وضعیت موجود را در برخی از حوزه‌ها خوب و در برخی دیگر نیازمند توجه و قعالیت بیشتر توصیف کردند و از دولت نیز خواستند نیم نگاهی به واحدهای آسیب دیده از زمان شیوع ویروس کرونا داشته باشد که در ادامه مشروح نظرات آنها را می‌خوانیم.

وجود یک هزار و ۸۹۶ تعاونی در کردستان

مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کردستان آمار تعاونی‌های فعال و در دست اجرای استان را یک هزار و ۸۹۶ مورد عنوان کرد که این میزان تعاونی برای ۱۶ هزار نفر اشتغالزایی ایجاد کرده است.

علی اصغر عباسی ادامه داد: هم اکنون ۱۸۳ هزار نفر در تعاونی‌های استان عضویت دارند که از این تعداد ۱۴۰ هزار نفر (۷۶ درصد) مرد و ۴۳ هزار نفر (۲۴ درصد) زن هستند.

وی اضافه کرد: تعریف فضای کسب و کار تعاونی‌ها با ارائه مشوق‌های بیمه‌ای و معافیت‌های مالیاتی و تشکیل تعاونی‌های بزرگ مقیاس با مشارکت تعداد کثیری از ساکنان مناطق حاشیه‌ای و روستایی، ۲ برنامه‌ راهبردی وزارت تعاون است.

مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کردستان گفت: طی چند سال گذشته گرایش به تشکیل تعاونی‌های فراگیر در کشور بیشتر شده است که ۷۰ درصد اعضای این تعاونی‌ها را افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی همچون مددجویان کمیته امداد، بهزیستی، روستاییان، زنان سرپرست خانوار یا شاغلان در صنایع دستی تشکیل می‌دهد.

وی افزود: هم اکنون در کردستان چهار تعاونی فراگیر وجود دارد که ۲ مورد آن در شهر مریوان و ۲ مورد دیگر در شهرهای قروه و سقز تشکیل شده است.

فعالیت سه تعاونی‌ توسعه و عمران شهرستان در کردستان

عباسی ادامه داد: تعاونی‌های توسعه و عمران شهرستان نیز که با عضویت نیم درصد از جمعیت هر شهرستان تشکیل می‌شود یکی دیگر از برنامه‌های بخش تعاون است که در کردستان سه مورد در شهرهای بیجار، مریوان و دیواندره فعال هستند.

وی اضافه کرد: یکی دیگر از راهبردهای این وزارت خانه تشکیل تعاونی‌های دانش بنیان و فناوری محور در مراکز دانشگاهی است که مرکز نوآوری و توسعه تعاون در دانشگاه کردستان راه اندازی شده و به زودی اندیشکده تعاون نیز در دانشگاه آزاد سنندج افتتاح می‌شود.

مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کردستان گفت: افزایش تعاملات بین دستگاهی و شبکه‌ای یکی دیگر از راهبردهای ما است که در قالب تفاهم نامه‌های همکاری چندجانبه با دستگاه‌های مرتبط صورت می گیرد؛ به عنوان مثال در هفته تعاون امسال یک تفاهم نامه چهارجانبه میان اداره تعاون و کار و رفاه اجتماعی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، بهزیستی و بانک رسالت استان با هدف حمایت از زنان سرپرست خانوار، بدسرپرست و بانوان شاغل در تعاونی‌های روستایی منعقد می‌شود.

وی افزود: بیش از ۲۰ تفاهم نامه در اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی با ادارات و دستگاه‌های مختلف منعقد شده که تاکنون حدود ۶۰ درصد آنها اجرایی شده است.

عباسی به دستورالعمل کشوری اتصال سامانه جامع هوشمند به سامانه ثبت شرکت‌ها در هفته تعاون امسال اشاره و اضافه کرد: این مسئله در سریعتر شدن فرآیند ثبت تعاونی‌ها بسیار موثر است که در آینده این سامانه به دستگاه‌های مربوطه نیز متصل شده و کارها سریعتر انجام می‌شود.

مشکلات تعاونی‌های مسکن در حال رفع شدن است

وی با اشاره به اینکه ۷۰ درصد وقت حوزه نظارت اداره کل تعاون استان صرف مسایل و مشکلات تعاونی‌های مسکن می شود، ادامه داد: حل مشکلات تعاونی‌های مسکن زمانبر بوده و کار کارشناسی بسیاری می‌طلبد اما خوشبختانه مشکلات بیشتر این تعاونی‌ها در حال رفع شدن است و در حال حاضر ۲ تا سه مورد حل نشده که تا سال آینده خوشبین هستیم این موارد نیز حل می‌شود.

مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کردستان گفت: مسکن نیاز اصلی مردم است که در حال حاضر به دلیل گرانی مصالح ساختمانی و قیمت زمین، خرید مسکن تعاونی به صرفه‌تر است.

وی افزود: اداره تعاون برحسب وظیفه ذاتی خود تا جایی بتواند نسبت به رفع مشکلات تعاونی‌ها اقدام می کند و طی چند سال گذشته نیز با پیگیری این اداره کل، مشکل چندین مورد تعاونی مسکن بزرگ در استان حل شده است.

آسیب جدی کرونا به بخش تعاون

وی به آسیب‌های جدی کرونا به تعاون نیز اشاره کرد و گفت: واحدهای گردشگری، صنایع دستی، صنایع غذایی، حمل و نقل و صادراتی ما از ۲ سال گذشته در پی شیوع ویروس کرونا آسیب‌های جدی دیدند که حل مشکل آنها چندین سال زمان خواهد برد.

عباسی اضافه کرد: براساس بررسی‌های گرفته، از بهار سال ۱۳۹۹ تا بهار امسال، حدود یک و نیم میلیون شغل در کشور از دست رفته که ۸۸ درصد مربوط به واحدهای خرد و کمتر از ۱۰ نفر نیروی کار است؛ ضمن اینکه واحدهای تعاونی در این ردیف قرار دارند که کرونا ضربه سنگینی به آنها وارد کرد.

وی در پایان با اشاره به اینکه هفته تعاون از ۱۳ شهریور آغاز و تا ۱۹ همین ماه ادامه دارد، اضافه کرد: افتتاح پنج تعاونی جدید، تقدیر از ۱۱ تعاونی برتر استان، دیدار تعاونگران با نماینده ولی فقیه در کردستان، برگزاری ۲ کارگاه آموزشی شامل کرسی تعاون و رویداد تعاون و بازدید از تعاونی‌های موفق در تمامی شهرستان‌ها از جمله برنامه‌های در نظر گرفته شده برای گرامیداشت هفته تعاون در استان است.

تعاونی‌های کردستان هنوز به اهمیت اتاق تعاون پی نبرده‌اند

عضو هیات رییسه اتاق تعاون کردستان نیز اظهار داشت: اتاق تعاون کردستان طی سال‌های اخیر فعال بوده است اما آنگونه که باید نتوانسته خود را نشان بدهد که ممکن است بخشی از آن به کمکاری خود اتاق تعاون و بخشی نیز به دستگاه‌های اجرایی، اقتصادی و حتی تعاونی برگردد که شرح وظایف اتاق برای آنها تفهیم نشده و دولتمردان نیز اتاق تعاون را هنوز به رسمیت نشناخته‌اند.

سید خالد حسینی افزود: در کشور ما بخش دولتی، اعظم کارهای اجرایی را به دست گرفته و برای بخش خصوصی ارزش زیادی قایل نیست و یکی از ایرادات نظام اقتصادی ما نیز این است که بخش خصوصی کمتر در کارها دخیل است.

وی ادامه داد: فقط اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی با ما تعامل و همکاری بسیار خوبی دارد و مابقی ادارات و دستگاه های اقتصادی اهمیت خاصی برای بخش خصوصی قایل نیستند که همبن باعث عقب ماندگی کارها می‌شود.

عضو هیات رییسه اتاق تعاون کردستان اضافه کرد: اتاق تعاون خدمات بسیاری را برعهده دارد اما متاسفانه در کردستان تعاونی‌ها و اتحادیه‌های کمی عضو آن هستند که اگر با این خدمات آشنا بودند، زودتر عضو می شدند و با اتاق همکاری می‌کردند.

وی ضمن گلایه از وضع مالیات‌های سنگین بر بخش‌های تولیدی، توزیعی و خدماتی استان، گفت: ما به این مسئله واقف هستیم که مالیات زیربنای رشد اقتصادی هر کشوری است اما باید عادلانه باشد؛ در حال حاضر اکثر پرونده‌های ما به دلیل مسایل مالیاتی به اداره کل امور مالیاتی ارجاع داده می‌شود که اگر تعاونی‌های استان در این زمینه با اتاق تعاون مشورت کنند امور آنها زودتر پیگیری و به نتیجه خواهد رسید.

فعالیت مرکز داوری در اتاق تعاون کردستان

حسینی به دایر بودن مرکز داوری در اتاق تعاون استان نیز اشاره کرد و افزود: وکلا و حقوقدان‌های خبره‌ای در این مرکز مشغول به فعالیت هستند که در صورت بهره گرفتن تعاونی‌ها از توان آنها، روند رسیدگی به پرونده‌های آنها در محاکم قضایی بسیار کمتر می‌شود که نیاز است تعاونی‌های استان از این ظرفیت استفاده کنند.

وی ادامه داد: کسانی که درخواست ایجاد تعاونی یا ثبت تغییرات را دارند اگر این پروسه در بستر اتاق تعاون صورت بگیرد با توجه با ارتباط تنگاتنگ و جلسات مشترک با اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی زودتر کار آنها به نتیجه می‌رسد.

عضو هیات رییسه اتاق تعاون کردستان اضافه کرد: علاوه بر کمیسون آموزشی، کمیسون بررسی شکایات مربوط به هیات مدیره‌ها و کمیسیون تعیین صلاحیت‌ها نیز در اتاق تعاون استان فعال است که درخواست می‌کنیم تمامی تعاونی‌های سطح استان با ما همکاری کنند و عضو اتاق تعاون شوند.

وی گفت: اتاق تعاون می‌تواند به عنوان رابطی برای صادرات محصولات تولیدی استان به سایر کشورها و واردات نیز فعالیت داشته باشد که تاکنون این مسئله صورت نگرفته است؛ بخشی از این مسئله به همکاری خود ما برمی‌گردد که کمتر اطلاع رسانی کرده‌ایم و بخشی نیز به رسانه‌ها مربوط می‌شود.

ضرورت حضور بخش خصوصی در کنار دولتی در راستای جهش تولید

حسینی با اشاره به اینکه امسال از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان سال «تولید، پشتیبانی ها و مانع‌زدایی ها» نامگذاری شده است، اضافه کرد: اگر بخش تعاون و بخش خصوصی در کنار بخش دولتی قرار نگیرند و بخش دولتی به تنهایی کار کند موفق نمی‌شود و ما شاهد جهش تولید در کشورمان نخواهیم بود.

وی افزود: از لحاظ برنامه توسعه می‌بایست ۲۵ درصد از اقتصاد کشور در اختیار بخش تعاون باشد که هم اکنون این رقم حدود ۱۰ درصد است و ما از برنامه توسعه عقب هستیم و باید بیشتر به بخش تعاونی بها داده شود.

عضو هیات رییسه اتاق تعاون کردستان اظهار داشت: انتخاب آقای حجت الله عبدالملکی اولین وزیر از خطه کردستان را به فعال نیک می‌گیریم و امیدواریم با درک شرایط این منطقه، این استان را بیشتر مورد توجه و حمایت قرار دهند.

لازمه موفقیت، اعتقاد به بخش تعاون است

مدیرعامل تعاونی تامین نیاز صنایع پلاستیک و شیمیایی صنوبر کردستان نیز که جزو پیشتازان بخش تعاون در استان است، اظهار داشت: از شهریورماه سال ۱۳۵۹ نخستین تعاونی تولیدی کردستان را تاسیس کردم و موسس اتاق تعاون کردستان و تهران و عضو اتحادیه هیات مدیره سراسری کل کشور نیز هستم؛ تاکنون در کارم موفق بوده‌ام چون به کار تعاونی اعتقاد دارم.

سید انور هاشمی، افزود: ما در کنار کار حرفه‌ای خود بر حسب نیاز، تعاونی تامین مواد اولیه واحدهای تحت پوشش را از ۱۰ سال پیش ایجاد کردیم که فرا استانی شده و واحد نمونه در کشور است.

وی ادامه داد: تعاونی تامین نیاز هم اکنون ۵۰ نفر عضو دارد و در سطح کشور می‌تواند فعالیت کند و عضو بگیرد.

مدیرعامل تعاونی تامین نیاز صنایع پلاستیک و شیمیایی صنوبر کردستان با تاکید بر اینکه همواره یکی از مروجان ایجاد تعاونی بوده‌ام، اضافه کرد: به شدت معنقد به بخش تعاون هستیم و در همه محافل این بخش حضور می‌یابم، چون زندگیم در این راه صرف شده است.

وی با اشاره به اینکه تعاون واژه مقدسی است که برای یک مشارکت جمعی در دنیا به کار می رود، افزود: بخش تعاونی جزو موفق‌ترین بخش‌ها در جهان است چون مردم صاحبنظر و مالک آن هستند و با یکدیگر مشورت و مشارکت دارند.

هاشمی گفت: بخش تعاونی در راستای اجرای عدالت اجتماعی، عدم تمرکز سرمایه در دست افرادی محدود و انتخاب مدیران به وسیله اعضا و دایمی نبودن آنها، بهترین تمرین برای دموکراسی در جامعه است.

وی با اشاره به اینکه زمینه برای فعالیت تعاونی‌ها و تعاونگران در استان فراهم است، ادامه داد: هر کسی خواهان موفقیت در این بخش است، باید به کار تعاونی و جمعی اعتقاد داشته باشد که قطعا پیشرفت و دوام کار را در پی خواهد داشت.

دیدگاه دولت نسبت به بخش تعاون تغییر کرده است

مدیرعامل تعاونی تامین نیاز صنایع پلاستیک و شیمیایی صنوبر کردستان با بیان اینکه دیدگاه دولت نسبت به بخش تعاون طی سال‌های اخیر تغییر کرده است، گفت: در گذشته بخش تعاون و بخش خصوصی را رقیب دولت می‌دانستند اما اکنون به اهمیت آن پی برده‌اند و جایگاه این بخش در آینده کم کم خود را بیشتر نشان می‌دهد.

هاشمی اضافه کرد: وظایف اتاق تعاون بدون کم و کاست همچون وظایف اتاق بازرگانی در بخش خصوصی است که باید از این بخش نیز دفاع مضاعفی انجام شود.

وی ادامه داد: اداره کل تعاون به عنوان بخش متولی تعاون طی چند سال اخیر تعامل و همکاری بسیار خوبی را با ما داشته‌اند و تجربه ثابت کرده وجود نیروی جوان در راس امور (مدیرکل فعلی اداره تعاون و کار و رفاه اجتماعی کردستان) کارها بهتر به پیش می رود.

مدیرعامل تعاونی تامین نیاز صنایع پلاستیک و شیمیایی صنوبر کردستان گفت: در بخش تعاونی‌های کردستان طرح‌هایی را داریم که کمتر در بخش دولتی تا این میزان موفق بوده‌ و برای کشور ارزآوری ایجاد کرده‌ است؛ هرچه تعاونی بتواند خود را با شرایط موجود وفق بدهد و خلاق‌تر باشد، پیشرفت بیشتری را خواهد داشت.

وی ادامه داد: به تجربه ثابت شده است که بهترین شبکه توزیع، شبکه تعاونی است که دارای کمترین تخلف و در حد ناچیز بوده است که از دولت تقاضا می کنیم توزیع کالاهای اساسی را از کانال تعاونی‌ها انجام بدهد.

تعاونی‌ها باید خود را با شرایط مختلف تطبیق بدهند

هاشمی در مورد اثرات کرونا بر تعاونی‌های استان نیز گفت: قطعا شیوع وبروس کرونا بی تاثیر نبوده است که باید هر شرکت خصوصی از قبل آماده باشد و بتواند خود را با شرایط مختلف تطبیق بدهد؛ به عنوان مثال در این زمان برخی از تعاونی‌ها یک خط را به تولید ماسک و وسایل بهداشتی اختصاص دادند که هرکدام خود را تطبیق دادند، پیشرفت هم کردند.

وی ادامه داد: ما در تعاونی تامین نیاز، براساس شرایط موجود و درخواست استانداری کردستان، در سال گذشته تولیداتمان مقداری با تغییر روبرو شد و دستکش یکبار مصرف را در راستای رفاه و تامبن امنیت خاطر مردم تولید کردبم.

مدیرعامل تعاونی تامین نیاز صنایع پلاستیک و شیمیایی صنوبر کردستان اضافه کرد: از سوی دیگر قضیه، واحدهایی همچون صنایع غذایی هم بودند که به تعطیلی کشیده شده و متحمل زیان‌های بسیاری شدند.

وی یادآور شد: دولت، بانک‌ها و اداراتی همچون تامین اجتماعی باید از تعاونی‎‌های آسیب دیده حمایت کنند تا مشکلات آنها برطرف و به چرخه فعالیت بازگردند.

حداقل و حداکثر تعداد عضو در تعاونی‌ها به نسبت سرمایه، نوع فعالیت، فرصت شغلی و رعایت اصل عدم تمرکز و سهم متغیر است، اما تعداد اعضا به موجب ماده ۶ قانون بخش تعاون، نباید کمتر از هفت نفر باشد و این تعداد باید در زمان فعالیت شرکت تعاونی نیز حفظ شود.

۹۵ هزار تعاونی فعال در کشور وجود دارد که برای یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر اشتغالزایی ایجاد کرده و ۱۵ میلیون نفر در آنها عضویت دارند.

استان کردستان طبق سرشماری سال ۹۵ یک میلیون و ۶۰۳ هزار نفر جمعیت دارد که در ۱۰ شهرستان، ۳۲ شهر، ۳۱ بخش، ۸۶ دهستان و یک هزار و ۶۹۷ روستا زندگی می‌کنند.