برنامه ریزی برای حفظ منابع آب موجود دشت کاشان ضروری است

هدی قاسمیه روز پنجشنبه در سخنرانی خود با موضوع تاثیر ادامه بهره برداری های گسترده از سفره آب زیرزمینی دشت ممنوعه کاشان بر کیفیت آب باقیمانده درنخستین کنگره “استان اصفهان و توسعه ملی، چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو” افزود: منابع آب این منطقه از آب های سطحی، انتقالی از زاینده رود و آب های زیر زمینی است که سطح آن بر اساس مطالعات از حدود ۱/۷۸ متر در اسفند ۱۳۸۴ تا حدود ۲۵ متر در اسفند سال ۹۶ کاهش یافته است.

به گفته وی، بیشترین افت سطح آب به ترتیب حوالی خزاق، لتحر و ایستگاه امین آباد به دلیل چاه های بهره برداری کشاورزی و افزایش پمپاژ آب زیر زمینی و کمترین افت سطح آب در امین آباد در شمال سن سن است و در برخی بخش ها نیز شوری آب را داریم.

قاسمیه افزود: همچنین سطح آب در بخش های جنوبی، حوالی بیابانک و بخش کوچکی از شرق به دلیل بهره برداری بسیار پایین از چاه ها و امکان تغذیه اندک آب زیر زمینی افزایش یافته است.

عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان با بیان اینکه امکان بهره برداری از آبخوان دشت کاشان برای مصارف مختلف محدود است، استفاده از روش های کاهش مصرف  در کاربری های مختلف مانند کنتورهای هوشمند، بازچرخش آب، استفاده از آب های غیر متعارف در کاربری های صنعتی، تغییر الگوی کشت، حذف ، ممنوعیت یا کاهش قابل ملاحظه سطح زیر کشت محصولات پرآب بر کشاورزی را ضرروی دانست.

وی به راهکارهای علمی و مطالعات انجام شده در این خصوص اشاره و بیان کرد: یکی از این راهکارها تجهیز نیمی از اراضی به سیستم های آبیاری نوین است که  صرفه جویی ۱۹.۱۲ و ۴۰.۱۲ میلیون مترمکعب در هر سال برای مزارع باغ ها در محدوده کاشان و آران و بیدگل را بدنبال خواهد داشت.

قاسمیه ذخیره رواناب حاصل از ارتفاعات غربی و جنوبی  را از دیگر راهکارها بیان کرد و افزود: با این روش، ۶۳.۴۴ میلیون متر مکعب با استفاده از سازه های آبخیزداری یا سامانه های پخش سیلاب ذخیره خواهد شد که برای تامین نیازهای مختلف کشاورزی، مصارف شرب و بهداشتی به منظور کاهش افت سطح آب در مکان های پر تنش کاربرد دارد.

وی افزود:  ذخیره بخشی از تغذیه جانبی به آبخوان روش دیگری است که در آن تغذیه ورودی آب زیرزمینی به آبخوان از سمت جنوب و جنوب غربی آن حدود ۱۷۶ میلیون متر مکعب خواهد بود.

قاسمیه کنترل آب تغذیه شده با احداث سد زیرزمینی قبل از ورود به مکان های پایین تر دشت با منابع آبی با رده های پاییت کیفی برای اختصاص به آب شرب و بهداشتی را از دیگر از دیگر راهکارها برای این بخش عنوان کرد.

به گفته وی، کاهش کمی و کیفی آب های زیر زمینی، فرونشست زمین و تخریب سرزمین از پیامدهای بهره برداری بیش از حد آب های زیر زمینی است.

قاسمیه به افزایش بیش از حد مجاز یون ها در آب اشاره  کرد و ایجاد مسمومیت در گیاهان، اختلال در جذب عناصری مانند آهن و روی در کشاورزی، بروز انواع بیماری ها در بخش شرب مانند اسهال، سرطان و بیماری های نقص مادرزادی را  از پیامدهای آن برشمرد.

عضوهیات علمی دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان، همکاری نهادها برای تدوین برنامه بر مبنای آمایش و استعداد سرزمین و منابع برای به حداقل رساندن آسیب به منابع آبی این منطقه را ضرروی دانست.

وی کاهش چشمگیر و یا حذف سطح زیر کشت محصولات فعلی کشاورزی در کاشان، اجرا نمودن سیستم آبیاری نوین به شرط کاهش کشت محصولات پر آب بر از سمت آران و بیدگل به سمت دریاچه نمک، محدود شدن آبیاری غرقابی به مناطق جنوب و جنوب غرب که کیفیت در آن بالاتر است، جلوگیری از پمپاژ بی رویه آب های زیرزمینی را از روش های حفظ منابع آبی کاشان دانست.

وی تصریح کرد که پلمب چاه های غیر مجاز،اجرای سند آمایش سرزمین با تاکید بر آب مجازی، تکمیل تصفیه خانه فاضلاب شهری روستایی  صنعتی،ذخیره رواناب ها از ارتفاعات بالادست دشت به ویژه در بخش غربی و جنوبی آبخوان و ساخت سد زیر زمینی در مناطق تغذیه آبخوان

 از دیگر راهکارهای حفظ منابع آب باقیمانده در دشت کاشان است.

نشست سوم کمیته آب و محیط زیست روز پنج شنبه با سخنرانی هدا قاسمیه، عضوهیات علمی دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان با موضوع تاثیر ادامه بهره برداری های گسترده از سفره آب زیرزمینی دشت ممنوعه کاشان بر کیفیت آب باقیمانده بصورت مجازی برگزار شد.

نخستین کنگره “استان اصفهان و توسعه ملی، چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو از”  سه شنبه هفته جاری در دانشگاه صنعتی اصفهان به طور حضوری و مجازی آغاز به کار کرد و پس از سه روز، عصر امروز پنجشنبه ٢۴ تیر در دانشگاه صنعتی اصفهان پایان یافت.

۱۳ کمیته با مشارکت ۱۱۶ عضو هیات علمی دانشگاه های مختلف کشور، حوزه های علمیه، صنعتگران و تجار در این کنگره تشکیل و شبکه مناسبی برای گفت و گو ایجاد شد.